Fleer op één. In Fleer op één reflecteert elke eerste van de maand een gerenommeerd rechtsdenker over justitie in België en daarbuiten. Prof. dr. Frank Fleerackers, hoogleraar Rechtsdenken aan de KULeuven, verwoordt verbatim het recht van de filosoof. Deze maand over onderhandelen.
Onder-handelen als inter-actie
Onderhandelen moge gelden als synoniem voor juridische interactie. Deze interactie wordt als motor van geschillenregeling omschreven, doch evenzeer als generator van betekenis en zin. De juridische invulling van onderhandelen, als onderlinge vorm van handelen, laat toe een conflict dermate te sturen, dat betekenis tot stand wordt gebracht. Of beter: gerealiseerd wordt. Die betekenis geldt dan als een interactieve waarheid tussen partijen, gefundeerd in een affectief overtuigingseffect aan weerszijden. Interactieve waarheid is een werkbaar alternatief voor de klassieke, objectieve en essentialistische waarheidsidee, nu deze door de postmoderne deconstructie als zoveelste groot verhaal van de tafel werd geveegd. Vermits de deconstructiekritiek weinig constructieve alternatieven toeliet, leek de mensenwereld van elke waarheidsinhoud ontdaan.
Centraal in dit alles staat het werkwoord raken. Partijen worden geraakt door hun overtuigingen, omgevingsfactoren, eigen ervaringen
Toch is het aangewezen in dit post-postmoderne tijdperk, dat haast noodzakelijk de postmoderniteit omvat, middels kleine verhalen de waarheidsfunctie terug uit te bouwen. De reden hiertoe is dezelfde als eerder werd aangegeven in het kader van het rechtspositivisme en de heksenjacht op morele verwijzingen. Niet de essentie van die overtuigingen was aan de orde, wel het affectieve effect ervan. Zo ook dient heden de klassieke waarheid niet opnieuw ingevoerd te worden: wel ziet men nu in dat de rol van affectieve invloeden in de beleving van gedeelde waarden of waarheden erg groot is. Vandaar de klemtoonverschuiving van inhoudelijke waarheid naar waarheid in effect. Centraal in dit alles staat het werkwoord raken. Partijen worden geraakt door hun overtuigingen, omgevingsfactoren, eigen ervaringen en zelfs door logische argumentatie. In methodologische zin worden deze elementen als affectoren geanalyseerd, vermits ze alle gedefinieerd worden door hun affectieve invloed op het menselijk gedrag, meer bepaald ten aanzien van juridische werking.
Effectief recht is alzo rechtstreeks verbonden aan de impact van affectoren. Inzicht in de werking van deze affectoren leidt dan tot inzicht in de werking van de juridische effectiviteit.
De onderhandelaar beheert deze interactie binnen het raamwerk van een conflictcasus, analyseert de dynamiek van affectoren die de posities van partijen beïnvloeden
Eerder werd de mens als actor in een wereld van verschil reeds bewogen beweger genoemd. Deze omschrijving geldt bij uitstek voor de jurist als onderhandelaar en spelverdeler van de interactie. De onderhandelaar beheert deze interactie binnen het raamwerk van een conflictcasus, analyseert de dynamiek van affectoren die de posities van partijen, doch ook elkaar onderling, beïnvloeden en bespeelt tenslotte hun interactie met het oog op conflictresolutie. Zo staat meteen vast dat de jurist geen conflictexterne positie mag of kan innemen. Zijn affectorenanalyse is noodzakelijk gekoppeld aan participatie en interactie, vermits een analyse van dynamische vectoren als deze per definitie niet vanuit een extern en/of statisch perspectief kan gerealiseerd worden. Dergelijk oogpunt zou veeleer als verdwijnpunt fungeren en de verschildynamiek van affectoren opheffen. Aldus dienen casus- of conflictaffectoren begrepen te worden als atomen van differentie. Ze zijn kenbronnen van maatschappelijke en vooral menselijke verschillen, doch evenzo volatiele bouwstenen voor fijnmazige conflictresolutie. En wil de jurist deze atomen als kenbron of als bouwsteen hanteren, dan zal hij zich de verschildynamiek eigen maken en zijn juridische interactie koppelen aan een proces, dat de dynamiek van verschil en geschil incorporeert. De jurist is in dat proces geen afstandelijke waarnemer, maar een volwaardige actor, zelfs interactor, die zijn bewogenheid en geraaktheid toont, die laat inzien hoezeer de affectoren van partijen bepalend zijn voor hun posities, maar eveneens hoe deze affectoren als veranderlijk dienen begrepen te worden en in hoeverre ze beïnvloed worden door alle andere affectieve factoren of onderliggende determinanten, met inbegrip van het recht en de jurist zelf.
0 reacties