Hoe kon zoiets gebeuren? De zwoele hitte uiteraard (die de alertheid aantast), allicht ook het vakantiegevoel (dat tot enige hubris leidt) en de routine die zich installeert bij de wekelijkse redactie van een blog (het komt wel vanzelf…). Het zijn flauwe excuses voor de manifeste fout van vorige week in deze druk gelezen column. U had het toch ook gemerkt, maar uit schroom niet durven zeggen?

U herinnert zich misschien nog mijn kritiek op de commentaren van de openbare omroep bij het militair défilé en hoe de VRT-journalist niet eens de namen kende van de hoge magistraten die daar in een protocollaire rij zaten te wachten op de handdruk van de Koning. Het had een aanleiding kunnen zijn om iets te vertellen over de verhouding tussen onze drie hoogste rechtscolleges (Grondwettelijk Hof, Hof van Cassatie, Raad van State) en hun onderscheiden bevoegdheden. Vorige week liet ik mij daarbij argeloos ontvallen dat er misschien ook aandacht had kunnen worden besteed aan de vraag waarom er twee voorzitters zijn van het Grondwettelijk Hof en de Raad van State, maar slechts één eerste voorzitter bij het Hof van Cassatie. “Het is komkommertijd bij ‘Lamon op woensdag’ “, was hier en daar wat meewarig te horen. Die komkommer bleek al snel een vervelende bananenschil die voor een uitschuiver zorgde.

Uw dienaar had op de televisiebeelden twee vertegenwoordigers van de Raad van State gespot, maar had natuurlijk moeten weten dat er maar één eerste voorzitter is bij die Raad van State, die op het militair défilé werd bijgestaan door de auditeur-generaal. Roger Stevens is dus de enige eerste voorzitter en Luc Vermeire is de enige auditeur-generaal van de Raad van State. Het mag dan wel komkommertijd zijn, fouten dienen te worden rechtgezet. Bij deze, en met mijn excuses. Het toont wel aan dat zelfs min of meer geoefende ogen wat toelichtende commentaar hadden kunnen gebruiken.

De uitdaging blijft: de wereld van het recht toegankelijk maken en ervoor zorgen dat ook het brede publiek meer verneemt over de werking van justitie in de brede zin (want ja, De Raad van State staat buiten de rechterlijke macht maar maakt deel uit van de rechterlijke orde; het is een rechtscollege sui generis).

De wereld van justitie belangt velen aan, maar de boodschap is soms te ingewikkeld voor de media. Vorige week keurde de ministerraad tijdens de begrotingsbesprekingen het principe goed dat er een 0 % btw-tarief geldt voor de juridische tweedelijnsbijstand (pro deo). Dat is een belangrijke beslissing, die niet op veel media-aandacht kon rekenen (allicht wegens te moeilijk). Het is wel een logische beslissing, zeker nu enkele maanden geleden het Grondwettelijk Hof al had geoordeeld dat de juridische tweedelijnsbijstand  een doel van “sociale solidariteit” nastreeft ten behoeve van de meest kwetsbare rechtzoekenden. Dat verklaart trouwens ook waarom de tweedelijnsbijstand is vrijgesteld van de informatieverplichtingen uit het Wetboek van Economisch Recht.  De ministerraad heeft dan een consequente (en consistente) beslissing genomen.

Over andere onderwerpen die justitie aanbelangen is er minder duidelijkheid. Zo houdt iedereen de lippen stijf over hoe het nu eigenlijk zit met de onderhandelingen tussen de minister van justitie en de magistraten over hoe het “verzelfstandigd beheer” er gaat uitzien (en dus de wijze waarop de magistratuur haar eigen budgetten gaat beheren). Enkele weken geleden lekte uit dat de magistraten van de zetel een overeenkomst hadden bereikt met de minister, maar niet deze van het openbaar ministerie. Het valt op hoe discreet iedereen daarover is. Dat geeft natuurlijk aanleiding tot allerhande roddel(tje)s. Een beetje openheid in de communicatie zou daarom veel oplossen. Zo wordt er gefluisterd dat de leden van de zetel een akkoord hebben gesloten onder opschortende voorwaarden (meer middelen, of wat dacht u) en de vraag is dan of er na het begrotingsberaad nog een akkoord is of niet. Let wel, het is maar een komkommertje en voor wie zich aangesproken voelt: er volgt geen rechtzetting. Misschien zou het toch beter zijn indien er gecommuniceerd zou worden over die al dan niet gemaakte afspraken. Het kan dan wel zijn dat het een complexe materie is, maar over alles valt er toelichting te geven. Het is ook maatschappelijk relevant, want het heeft  – om maar iets te zeggen – ook impact op de wijze waarop de advocatenordes hun eigen werking (en de digitalisering) gaan financieren.

Hugo LAMON

Mr. Hugo LAMON is advocaat aan de balie Limburg en bestuurder en woordvoerder van de Orde van Vlaamse Balies. Iedere woensdag maakt hij op Jubel een beschouwing over justitie.

Lees hier alle artikels van ‘LAMON op woensdag’.