Mensen zonder partner, kinderen of andere dichte familie komen geregeld over de vloer bij de notaris met vragen over hun nalatenschap. Vaak willen zij via een testament iets nalaten aan een petekind, een goede vriend of een goed doel. Voor overlijdens vanaf 1 juli 2021 veranderen sommige fiscale regels en dat kan bestaande regelingen volledig in de war sturen. Bijsturing is vaak nodig, want de nieuwe regels zullen ook van toepassing op bestaande testamenten.

Weinig familie

Heb je – bewust of onbewust – geen partner en kinderen? Vroeg of laat komen er vragen over je  vermogen naar boven. Want de wet bepaalt wie van je erft en in welke volgorde. Heb je weinig naaste familieleden dan is de kans groot dat je vermogen terechtkomt bij een ver familielid. Dit strookt niet altijd met je wensen. Misschien zie je je vermogen, of een deel ervan, liever terechtkomen bij een goede vriend, een petekind of een goed doel.

Geen fiscaal voordeel meer met duolegaten

Wie vandaag iets wil nalaten aan een goede vriend of een ver familielid, doet dit vaak met een duolegaat. Maar deze verliezen voor overlijdens vanaf 1 juli 2021 hun fiscaal nut (lees er hier meer over). Wie vandaag een goed doel heeft bevoordeeld via een testament, doet er goed aan om deze regeling te herbekijken met een notaris. En wat met “non-profit schenkingen”? Wie bij leven iets wil geven aan een goed doel, kan een schenking overwegen. Vandaag zijn zo’n schenkingen onderworpen aan een schenkbelasting van 5,5%.

Nultarieven voor ‘non-profit’ schenkingen en legaten

Een testament opstellen in het voordeel van een goed doel blijft mogelijk, ook na 1 juli 2021. Sterker nog, de Vlaamse Regering wil een nultarief invoeren voor legaten aan goede doelen. Geen erfbelasting meer op non-profit legaten dus. Hetzelfde geldt voor wie bij leven een schenking wil doen aan goede doelen. Ook de schenkbelasting wordt vanaf 1 juli 2021 herleid tot nul.

De ‘vriendenerfenis’

Een goede vriend of nichtje aanduiden in een testament? Daar hangt vandaag een serieuze prijskaart aan vast. Afhankelijk van de omvang van het legaat, schommelt de erfbelasting voor de categorie “anderen” van 25% tot 55%. Kies je daarentegen om bij leven te schenken aan een goede vriend, dan is daar een vlak tarief van 7% aan schenkbelasting voor verschuldigd.

Om ook na de afschaffing van het duolegaat tegemoet te komen aan de noden van mensen met weinig naasten, introduceert de Vlaamse Regering vanaf 1 juli 2021 de “vriendenerfenis”. Tot een bedrag van 15.000 euro kan je een deel van je vermogen nalaten aan iemand naar keuze tegen een laag successietarief van 3%. Dat is hetzelfde tarief als dat van kinderen die erven.

Of het in de toekomst meer aangewezen is om te schenken aan een goede vriend (tegen een vlak tarief van 7%) of gebruik te maken van een “vriendenerfenis”, hangt volledig af van de situatie. Schenken heeft andere gevolgen dan iets nalaten via een testament. Het fiscaal plaatje is niet het enige dat de notaris zal bekijken.

Deze tekst is gebaseerd op een ontwerp van decreet. Hoewel de grote krijtlijnen uitgeschreven zijn, kan de Vlaamse Regering nog steeds wijzigingen aanbrengen. Blijf via Notaris.be op de hoogte van de regelgeving.