De Belgische antiwitwaswet van 18 september 2017[1] zet de vierde Europese antiwitwasrichtlijn[2] om in Belgisch recht. Zij trad in werking op 16 oktober 2017 en voerde een belangrijke nieuwigheid in. Het UBO-register. Wat is het juist en wat moet ik doen? Een overzicht.
Het UBO-register is een register waar alle ‘Ultimate Beneficial Owners’ of ‘uiteindelijk begunstigden’ van een vennootschap of een andere juridische entiteit in geregistreerd staan. Het register kadert in de strijd tegen witwaspraktijken en tracht een einde te stellen aan de praktijken van witwassers van geld die door middel van de oprichting van vennootschappen als tussenpersoon ongestoord geld witwassen. Via dergelijk UBO-register moet het mogelijk worden te achterhalen wie achter bepaalde juridische constructies en entiteiten zit. Het is dan ook de bedoeling om gegevens van de meest invloedrijke actoren te registreren.
Het nieuwe UBO-register verplicht onder andere vennootschappen, (internationale) vzw’s en stichtingen, en trusts en andere juridische entiteiten die vergelijkbaar zijn met trusts om toereikende, accurate en actuele informatie over hun uiteindelijke begunstigden (Ultimate Beneficial Owners of UBO’s) in te winnen en bij te houden. Daarnaast voorziet de Wet in de verplichting voor bestuurders om binnen de maand gegevens over de uiteindelijke begunstigden elektronisch naar het UBO-register te sturen, op straffe van geldboetes.
1. Vennootschappen
Uiteindelijke begunstigden in het geval van vennootschappen zijn onder andere natuurlijke personen die een toereikend percentage van de stemrechten of van het eigendomsbelang in de vennootschap houden. Een percentage van 25% geldt als een toereikend percentage. Ook natuurlijke personen die via andere middelen een zekere mate van zeggenschap hebben of behoren tot het hoger leidinggevend personeel zijn uiteindelijke begunstigden.
2. (Internationale) vzw’s en stichtingen
Uiteindelijke begunstigden in het kader van vzw’s en stichtingen zijn onder meer:
- de leden van de raad van bestuur;
- de personen die gemachtigd zijn de vereniging te vertegenwoordigen;
- de personen belast met het dagelijks bestuur van de (internationale) vereniging of stichting;
- de stichters van een stichting;
- de natuurlijke personen of, wanneer deze personen nog niet werden aangeduid, de categorie van natuurlijke personen in wier hoofdzakelijk belang de (internationale) vereniging zonder winstoogmerk of stichting werd opgericht of werkzaam is;
- elke andere natuurlijke persoon die via andere middelen uiteindelijke zeggenschap over de (internationale) vereniging of stichting uitoefent.
3. Trusts en andere juridische entiteiten die vergelijkbaar zijn met trusts
Worden beschouwd als uiteindelijke begunstigden in het geval van trusts, fiducieën en andere juridische constructies die daarmee vergelijkbaar zijn:
- de oprichter;
- de fiduciebeheerder(s) of trustee(s);
- de eventuele protector;
- de begunstigden, of wanneer de personen die de begunstigden van de fiducie of van de trust zijn, nog niet werden aangeduid, de categorie van personen in wier hoofdzakelijk belang de fiducie of de trust werd opgericht of werkzaam is;
- elke andere natuurlijke persoon die wegens het feit dat hij directe of indirecte eigenaar is of via andere middelen, uiteindelijke zeggenschap over de fiducie of de trust uitoefent.
Een mooi initiatief maar de praktische uitwerking ervan blijkt toch heel wat voeten in de aarde te hebben. De deadline voor het registreren van de uiteindelijke begunstigden in het UBO-register werd immers meermaals verlengd. Ook het uitvoeringsbesluit van 30 juli 2018, dat de verdere uitwerking van UBO register regelde, werd ondertussen gedeeltelijk gewijzigd door het nieuwe KB van 23 september 2020 – dat in werking trad op 11 oktober 2020 – in uitvoering van de vijfde Europese Antiwitwasrichtlijn. De onduidelijkheid over de uitwerking van het UBO-register lijkt aan te houden, nu het nieuwe KB een aantal nieuwe ingrijpende wijzigingen invoert.
Zo is vanaf 11 oktober 2020 elke informatieplichtige entiteit verplicht om elk document dat de adequaatheid, accuraatheid en actualiteit van de gegevens ondersteunt en aantoont, in het UBO-register op te nemen. Het enkel kunnen voorleggen ter controle volstaat niet langer. Het gaat hierbij onder meer over de identiteitskaart van de UBO, de oprichtingsakte en de statuten van de vennootschap, enz.
Men zou de tijd krijgen tot 30 april 2021 om deze documenten over te maken, maar ook nu werd de uiterste datum voor het uploaden van bewijsstukken en jaarlijkse bevestiging van de informatie in het UBO-Register verlengd tot 31 augustus 2021. Dit volgens Minister van Financiën, Vincent Van Peteghem om instanties te kunnen ondersteunen om zich te conformeren aan de nieuwe regels opgelegd in het KB van 23 september 2020.[3]
Wie kan het register dan raadplegen? Een uiterst belangrijke vraag aangezien voortaan niet enkel de actueel geregistreerde informatie consulteerbaar is, maar ook de volledige historiek ervan in het UBO-register. Kort samengevat kunnen de gegevens uit het UBO-register worden geraadpleegd door:[4]
| Vennootschappen | VZW’S en stichtingen | Trusts en fiducieën |
| bevoegde autoriteiten en overheden (o.a. de fiscus); | bevoegde autoriteiten en overheden (o.a. de fiscus); | bevoegde autoriteiten en overheden (o.a. de fiscus); |
| onderworpen entiteiten om te voldoen aan hun verplichting inzake waakzaamheid ten aanzien van klanten (banken, notarissen, cijferberoepen, advocaten …); | onderworpen entiteiten om te voldoen aan hun verplichting inzake waakzaamheid ten aanzien van klanten (banken, notarissen, cijferberoepen, advocaten …); | onderworpen entiteiten om te voldoen aan hun verplichting inzake waakzaamheid ten aanzien van klanten (banken, notarissen, cijferberoepen, advocaten …); |
| elke burger (tegen betaling en beperkte inzage). | elke andere persoon of organisatie die een legitiem belang aantoont dat verband houdt met de strijd tegen witwassen en terrorisme. | elke andere persoon of organisatie die een legitiem belang aantoont dat verband houdt met de strijd tegen witwassen en terrorisme. |
Daarnaast kan eenieder de gegevens uit het UBO-register raadplegen door een schriftelijk verzoek in te dienen bij de Thesaurie, voor vzw’s, stichtingen, trusts, fiducieën en soortgelijke juridische constructies die een onderneming, vzw of stichting controleren. De toegang is betalend en wordt beperkt tot een bepaalde hoeveelheid informatie.[5]
Tot slot werden ook de regels van de GDPR rechtstreeks van toepassing verklaard op de gegevens verwerkt in het UBO-register. Het is de informatieplichtige die zal instaan voor de verwerking van persoonsgegevens. Wenst een UBO een van zijn rechten uit de GDPR uit te oefenen, zoals zijn recht op rectificatie bijvoorbeeld, dan moet hij zich wenden tot de rechtspersoon die zijn gegevens heeft geregistreerd.
Er is geen twijfel mogelijk dat de Europese wetgever met de invoering van het UBO-register een duidelijk doel voor ogen had. De strijd aangaan tegen witwaspraktijken door via een register te achterhalen wie achter bepaalde juridische constructies zit. Maar jaren later lijkt de implementatie van het UBO-register nog steeds te kampen met vele onduidelijkheden en kinderziektes. Voorlopig heeft u de tijd tot 31 augustus 2021 om u te conformeren aan de bepalingen betreffende het UBO-register.
[1] De wet van 18 september 2017 tot voorkoming van het witwassen van geld en de financiering van terrorisme en tot beperking van het gebruik van contanten.
[2] Europese Richtlijn 2015/849 tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld en de financiering van terrorisme.
[3] https://financien.belgium.be/nl/E-services/Ubo-register
[4]https://financien.belgium.be/sites/default/files/VBO-FEB_Brochure-UBO_180x180mm_Tresorerie_NL_V02_WEB.pdf
[5] https://financien.belgium.be/sites/default/files/thesaurie/ubo/20210421_FAQ_UBO_NL.pdf
0 reacties