Na de invoering van het Wetboek van vennootschappen en verenigingen (WVV) hebben veel ondernemingen, waaronder vrije beroepers, ervoor gekozen om over te stappen van een CV naar een BV. Hoewel de kloof tussen deze twee vennootschapsvormen aanzienlijk is verkleind, zijn er nog steeds belangrijke verschillen. Dit artikel richt zich op de wijzigingen in aandeelhouderschap.

Bij de overschakeling van zogenaamde 'oneigenlijke cvba's' naar andere rechtsvormen wordt gevolg gegeven aan de visie van de wetgever om de CV te reserveren voor ondernemingen met een uitgesproken coöperatieve finaliteit. Als compensatie moest een andere vennootschapsvorm onderdak bieden aan ondernemers waarvan de activiteiten niet meer verzoenbaar waren met de definitie van een CV. Dit gebeurde door aan de oorspronkelijk starre BVBA heel wat optiemogelijkheden toe te voegen die geïnspireerd zijn op de geliefde CVBA.

Besloten karakter

De populariteit van de CVBA was immers te danken aan onder meer haar flexibiliteit en discretie. De toetreding en uittreding van aandeelhouders verliep soepel, en interne afspraken konden worden vastgelegd in een intern reglement zonder dat deze openbaar gemaakt hoefden te worden.

Tegenwoordig is de BV een vennootschapsvorm die ondernemers heel wat ruimte laat om in hun statuten van de standaardregels af te wijken. Er zijn echter enkele dwingende regels over wijzigingen in aandeelhouderschap waar je rekening mee moet houden. De BV is immers een besloten vennootschap, en dit besloten karakter blijft het uitgangspunt.

Dit kenmerk resulteert in een essentieel verschil met de CV. In de BV moet het aantal aandelen verplicht in de statuten worden opgenomen. Een wijziging hiervan vereist een aanpassing van de statuten, wat op zijn beurt een notariële akte vereist. Dit komt voor bij een uittreding namens het vennootschapsvermogen of bij de uitgifte van nieuwe aandelen.

Als er meerdere wijzigingen plaatsvinden in één jaar, zou dit betekenen dat er meerdere bezoeken aan de notaris moeten worden gebracht, wat op zijn beurt ook leidt tot hogere notariskosten. Een voorbeeld hiervan is een artsenassociatie waarbij in hetzelfde jaar een arts met pensioen gaat en later twee nieuwe artsen in de praktijk stappen. In dit geval zouden de statuten in een BV (in een default-situatie) telkens moeten wijzigen. Dit is niet zo efficiënt, waardoor er toch enige nuance werd toegevoegd aan bovenstaand principe.

Bevoegdheidsdelegatie

Zoals eerder vermeld, heeft de BV naast zijn ‘standaarduitvoering’ ook verschillende opties op het niveau van de statuten. Normaal gezien is de algemene vergadering bevoegd om nieuwe aandelen uit te geven, maar zij kan deze bevoegdheid ook tijdelijk aan het bestuur overdragen. Uiteraard vereist deze delegatie naast een statutenwijziging ook de naleving van andere voorschriften.

Eens de delegatie is doorgevoerd, staat de wet echter uitstel toe voor de wijziging van de statuten. Uitstel betekent hier geen afstel. Vóór het einde van elk boekjaar moeten de veranderingen in het aandeelhouderschap worden vastgelegd door een notaris. Deze regeling vermindert het aantal akten op dit vlak tot slechts één. Dit levert dus een significante winst aan efficiëntie op, maar tegelijk is het toch geen volledige gelijkstelling met de regeling van een CV.

Belangrijk om op te merken is dat deze vereenvoudiging alleen geldt voor BV's waarbij er bevoegdheidsdelegatie is. In de standaard BV, waar de algemene vergadering beslist over uitgiften, liggen de zaken anders. Los van de verplichte, notariële statutenwijziging, moet je rekening houden met volgende elementen:

• Het proportioneel voorkeursrecht van de zittende aandeelhouders.
• Verplichting van het bestuur om een verslag over de uitgifteprijs op te maken.
• Voorafgaandelijke storting van de inbreng op een geblokkeerde rekening (bij inbreng in geld met effectieve volstorting).

Over het algemeen biedt de BV dus flexibiliteit, maar er zijn grenzen als het gaat om wijzigingen in het aantal aandelen. Je kan het notarisbezoek niet volledig vermijden. Hoezeer de BV ook lijkt op een CV; ze zijn eerder verwant dan identiek.

Een aandachtig ondernemer is er alleszins twee waard.

Charlotte Humblet, Junior Legal Advisor en Rob Corten, Manager Legal Vandelanotte