CEO's, CFO's en andere bedrijfsleiders hebben hun mond vol van ESG-beleid. ESG staat dan voor ‘Environmental, Social and Governance’. Het is een eenvoudig concept: ondernemingen moeten niet alleen op hun financiële prestaties worden beoordeeld, maar ook op hun milieuprestaties, sociale impact en bestuurspraktijken.

ESG neemt aan belang toe

Dit ESG-denken wint aan belang voor ondernemingen groot en klein. Voor notariskantoren wordt dit belangrijk voor de goede werking van het kantoor, maar ook voor de dienstverlening naar klanten en het aantrekken en behouden van medewerkers.

Het is best moeilijk om de verschillende doelstellingen rond ESG in evenwicht te brengen. We moeten steeds weer de nodige afwegingen maken. Daardoor ontstaat het gevaar bij ESG, net zoals bij andere duurzame denkkaders als de Sustainable Development Goals (SDG), dat bedrijven aan ‘cherry picking’ gaan doen. Een onderneming kiest daarbij bijvoorbeeld enkel die doelstellingen die goed uitkomen om deze ‘af te vinken’ en daar uitgebreid over te communiceren.

De recente hittegolven, extreme droogte, het verdwijnen van gletsjers in de Alpen en de nooit geziene overstromingen herinneren ons er op brutale wijze aan dat onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen onhoudbaar geworden is.

Met name de vertraging van dertig tot veertig jaar tussen oorzaak (CO2-uitstoot) en gevolg (klimaatontwrichting) is van groot belang. Wat we nu meemaken, is eigenlijk het gevolg van CO2-uitstoot tot het eind van de jaren tachtig.

Wat op het spel staat als we er niet in slagen om snel en volledig af te stappen van fossiele brandstoffen, is mogelijk een kantelpunt waarbij de klimaatverandering zichzelf versterkt. De gevolgen in dit geval omvatten mogelijk het verlies van alle kuststeden ter wereld, het ineenstorten van ecosystemen én hun ecosysteemdiensten (bestuiving van gewassen, bufferen van water, fotosynthese, …), en oorlogen om voedsel en water omdat bepaalde zones op aarde ongeschikt worden voor menselijk leven.

ESG met de E van Environmental!

Het grootste risico komt van de CO2-uitstoot. Daarom moet in het denken over ESG de E, en meer specifiek de CO2-uitstoot, de primaire focus zijn.

Regelgevers begrijpen die prioriteit om snel en volledig af te stappen van fossiele brandstof en dringen daarom aan op standaardisering van de koolstofboekhouding. Net zoals financiële boekhouding voor alle ondernemingen ter wereld vanzelfsprekend is, zo komt koolstofboekhouding en publicatie er ook aan. Innovatieve bedrijven over de hele wereld steunen deze stap. In zweden hebben recent 227 bedrijven, waaronder Ericsson, Telia, Sweco, Polestar, Siemens en Telenor, die een omzet van 1.000 miljard SEK vertegenwoordigen, zich uitgesproken voor ambitieuzere klimaatmaatregelen en aangedrongen op strengere klimaatregelgeving en beëindiging van de steun voor subsidies voor fossiele brandstoffen.

Hoewel deze verplichte koolstofverklaringen een grote stap zijn, zien wij bij Futureproofed dit als slechts een beginpunt. Wij geloven dat het bij emissiereducties niet enkel gaat om het volgen van regelgeving, maar dat er ook een duidelijke business case is voor decarbonisatie. Bedrijven die deze kans grijpen, kunnen geld besparen op energie- en grondstofkosten, risico’s anticiperen, innovatie stimuleren en hun merk versterken.

Wat kan het notariskantoor doen?

Dit is allemaal geweldig – maar hoe is dit relevant voor een notariskantoor? Hoe begint een notariskantoor hieraan? Wat verwachten wetgevers, klanten en medewerkers?

Om te beginnen kunnen notariskantoren voor eigen deur vegen en voor de eigen werking de fossiele energie voor (1) verwarming, (2) mobiliteit en (3) elektriciteit volledig uitfaseren.

Verwarmen van het kantoor

Stap 1 is belangrijk, maar niet eenvoudig: afstappen van fossiele brandstof voor het verwarmen van de kantoorgebouwen. Een eenvoudige test om na te gaan of de overstap op een warmtepomp zonder al te grote ingrepen kan, is door de verwarmingsketel in te stellen op 40°C tijdens een paar koude dagen en nagaan of hiermee het kantoor ook comfortabel warm blijft. Indien wel, dan kan u meteen een installatie van een warmtepomp overwegen. Indien niet zal extra isolatie en mogelijk andere warmteafgifte systemen nodig zijn, zoals vloerverwarming of ventilo-convectoren. Daar kunnen energie-adviseurs advies voor geven en gespecialiseerde aannemers offertes voor maken. De succescriteria zijn simpel: geen fossiele energie en geen schoorsteen. Dit soort ingrepen moderniseren het patrimonium en brengen lagere energiekosten en meer comfort met zich mee.

Om te beginnen kunnen notariskantoren voor eigen deur vegen en voor de eigen werking de fossiele energie voor (1) verwarming, (2) mobiliteit en (3) elektriciteit volledig uitfaseren

Mobiliteit van uw medewerkers

Stap 2 is de mobiliteit aanpakken door medewerkers te laten overstappen op zachte, elektrische mobiliteit en klanten incentives te geven om dat ook te doen. De locatie van het kantoor, maar ook de voorziene infrastructuur zijn daar een belangrijk drijfveer: fietsstalling, douches, laadpalen, etc.

Groene stroom

Stap 3 is eenvoudig en kan meteen gedaan worden: overstappen op lokale groene stroom. Op www.mijngroenestroom.be kan u ‘kwaliteit’ van de verschillende aanbieders van groene stroom vergelijken.

Hoe kan de notaris zijn cliënten hierin bijstaan?

Daarnaast zal de notaris, als vertrouwenspersoon en adviseur, meer en meer cliënten krijgen, die op één of andere manier koolstof-gerelateerde uitdagingen zullen ervaren, bijvoorbeeld wat betreft de waardering van vastgoed en van ondernemingen.

Energiezuinig, fossielvrij vastgoed wint snel aan waarde, slecht geïsoleerde, tochtige gebouwen worden minder en minder aantrekkelijk. Bedrijven die sterk afhankelijk zijn van fossiele energie voor hun werking worden steeds meer als een reëel risico beschouwd door investeerders en klanten.

Regelgevers voeren standaarden voor koolstofboekhouding en hierdoor kunnen klanten en investeerders gemakkelijker beoordelen welke bedrijven grote koolstofemittenten zijn en welke bedrijven het meest doen om de uitstoot te verminderen.

Nieuwe wetgevende kaders

Nieuwe kaders voor verplichte koolstofinformatie voor bedrijven liggen in het verschiet: De EU Directive inzake Corporate Social Reporting (CSRD) is vanaf boekjaar 2024 verplicht voor bedrijven met meer dan 40 miljoen euro omzet of meer dan 250 werknemers. Kort nadien volgt dezelfde verplichting voor kleinere bedrijven. In het VK moeten beursgenoteerde bedrijven, grote particuliere ondernemingen en BV’s sinds april hun koolstofvoetafdruk bekendmaken. In de Verenigde Staten stelt de Securities and Exchange Commission (SEC) nieuwe regels voor om de klimaatgerelateerde informatie te verbeteren en te standaardiseren. Ten slotte steunden vorige zomer de G7 en de G20 het idee van een wereldwijde standaard voor koolstofboekhouding.

Als vertrouwenspersoon kan de notaris haar of zijn klanten adviseren om zich voor te bereiden op deze verplichte koolstofboekhouding. Hun klanten zullen CO2 moeten meten, verminderen en rapporteren. Praktisch gezien kan zo’n boekhouding in Excel opgesteld worden, maar intussen ook in krachtige maar gebruiksvriendelijke online software, al dan niet gekoppeld aan deskundige begeleiding.

Besluit

Om binnen het resterende globale ‘koolstofbudget’ te blijven en een kantelpunten in het klimaat te voorkomen zijn buitengewone inspanningen en verandering nodig. Bedrijven groot en klein, inclusief notariskantoren hebben de stok en de wortel nodig om deze transitie te helpen realiseren en de opportuniteiten van de klimaattransitie te plukken.

Omdat de gevolgen van onze huidig handelen pas over dertig tot veertig jaar zichtbaar zal worden, kan zo’n decarbonisatie soms aanvoelen als een verre, abstracte doelstelling om na te streven. Wat we echter zeker weten, is dat we ons leven vandaag sterk kunnen verbeteren als we snel en volledig afstappen van fossiele brandstoffen en het verlies aan natuur terugdraaien.

Als we dit echt geloven en ernaar toe werken, kunnen wij misschien de degenen zijn die het tij mee keren.

Serge de Gheldere, CEO Futureproofed, voorzitter Klimaatzaak