Vice-eersteminister en minister van Noordzee Vincent Van Quickenborne wil onze havens beter beveiligen. Nog te vaak kunnen mensen met slechte bedoelingen in onze havens binnendringen. Daarom wil hij strengere normen opleggen voor de beveiliging van de havenfaciliteiten. Vorige week bracht de minister een bezoek aan de containerterminals van MPET en Mexico Natie in de Antwerpse haven. Het zijn containerterminals die voldoen aan de hoogste normen en standaarden. Deze willen we nu wettelijk verankeren en overal doorvoeren, rekening houdend met de eigenheid en diversiteit van de havenfaciliteiten.

Onze havens zijn van groot belang voor onze economie. Het is cruciaal dat we de Belgische maritieme infrastructuren in de brede zin, gaande van de schepen, tot de havens en havenfaciliteiten goed beveiligen. Het vereiste beveiligingsniveau wordt bepaald overeenkomstig de ISPS-code (International Ship and Port Facility Security Code) die vervat zit in Europese regelgeving. In ons land tellen we 200 faciliteiten op wie de ISPS-code van toepassing is, waarvan 85 gelegen in de Antwerpse haven. Ook de haven zelf en bepaalde locaties langs de binnenwateren vallen onder ISPS.

Zonder toestemming binnenkomen of binnendringen in een havenfaciliteit wordt sinds 2016 beschouwd als een misdrijf. Even belangrijk als het vervolgen van binnendringers, is voorkomen dat onbevoegden binnen geraken.

Onder de huidige wetgeving wordt nu voor elke havenfaciliteit een beveiligingsplan opgesteld op basis van een risicoanalyse. Deze analyse houdt rekening met het gevaar op indringing, de manipulatie van goederen, cybersecurity, etc. De beveiligingsplannen worden voor advies voorgelegd aan een lokaal veiligheidscomité (ingesteld per haven) en aan de Nationale Autoriteit voor Maritieme Beveiliging (NAMB). Vervolgens worden ze goedgekeurd door de minister van Noordzee. Deze beveiligingsplannen moeten havens, schepen en havenfaciliteiten beschermen tegen terroristische aanslagen, spionage en sabotage.

Maar voor deze beveiligingsplannen gelden geen algemene afdwingbare normen. Het gebrek aan duidelijke richtsnoeren biedt te veel ruimte voor interpretatie. Bovendien is een betere opvolging op het terrein noodzakelijk. Zo kunnen er gaten zitten in omheiningen, is er onvoldoende camerabewaking en kan de toegangscontrole te wensen overlaten.

Onderzoek wijst uit dat de maatregelen opgenomen in de beveiligingsplannen

• voor 54% van de faciliteiten adequaat zijn en correct worden toegepast;
• voor 32% de basismaatregelen aanwezig zijn maar ze niet consequent worden toegepast;
• voor 14% de maatregelen ontoereikend zijn.

Daarom zal vice-eersteminister en minister van Noordzee Vincent Van Quickenborne in overleg met de sector duidelijke normen opleggen en meer controles invoeren. Het is belangrijk dat alle neuzen in dezelfde richting staan. Met een nieuwe regelgeving doen we alvast de deuren dicht en kunnen we de beveiliging van en veiligheid in onze havens beter garanderen.

Vandaag bezoekt de minister de containerterminals van MPET (grootste van Europa) en Mexico Natie in de Antwerpse haven. Hij doet dat in het kader van een beveiligingsinspectie. De nieuwe terminal van MPET is volledig gebouwd volgens de hoogste veiligheidsstandaarden. Het is een voorbeeld van hoe de nieuwe normen er in de nieuwe wetgeving zouden moeten uitzien. De beveiliging op de terminal van Mexico Natie heeft de laatste maanden een serieuze metamorfose ondergaan. Dit toont dat het mogelijk is om ook de reeds bestaande terminals aan te passen aan de nieuwste beveiligingsstandaarden.

De NAMB bepaalt in België die nodige normen en standaarden. Dit orgaan is momenteel samengesteld uit de federale politie, het OCAD, de Staatsveiligheid, de douane, Defensie, Crisiscentrum, Buitenlandse Zaken en DG Leefmilieu. Het voorzitterschap wordt waargenomen door DG Scheepvaart dat rapporteert aan de minister van Noordzee. Op vraag van de minister werden de diverse betrokken veiligheidsdiensten bevraagd over wat beter kan. Deze adviezen worden momenteel verwerkt.

Daarbij zetten we in op drie duidelijke actiepunten:

1. Strenge standaarden
2. Meer controle en sanctionering
3. Betere samenwerking

Er komen strenge standaarden voor toegang tot en beveiliging van de havenfaciliteiten. Dit voor onder meer de toegangscontrole, camerabewaking en de perimeterbeveiliging. Deze normen zullen uniform toegepast worden over de verschillende havens heen om het gelijk speelveld te bewaren. Uiteraard wordt rekening gehouden met de specificiteit van de havenfaciliteit maar concreet gaat het over:

• Toegangscontrole: registratie van alle personen en voertuigen die in en uit rijden. Men krijgt enkel toegang wanneer men effectief op de terminal moet zijn. Een wettelijke basis voor het gebruik van badges met biometrische gegevens wordt ingevoerd. Dit alles met respect voor de privacy.
• Camerabewaking: gewone camera’s en warmtecamera’s. De beelden moeten bewaard blijven gedurende een bepaalde periode en raadpleegbaar zijn, maar uitsluitend voor bevoegde personen.
• Perimeterbeveiliging: standaardvoorschriften waaraan een afsluiting moet voldoen. De samenstelling van de lokale veiligheidscomités wordt geüniformeerd over de verschillende havens heen. Deze comités zullen adviezen geven over de beveiligingsplannen van havenfaciliteiten. Deze plannen zullen niet langer door de minister van Noordzee maar door de NAMB zullen worden goed- of niet- goedgekeurd. Bij de minister van Noordzee kan beroep ingediend worden tegen de beslissingen van de NAMB. Er komen meer gezamenlijke controles op het terrein door de verschillende bevoegde diensten die deel uitmaken van de lokale veiligheidscomités. Deze inspecties zullen verder uitgebouwd en verfijnd worden op basis van risicoanalyses en gekende criminaliteitsfenomenen.

Bij de inspecties zal ook werk gemaakt worden van nieuwe mogelijkheden zoals de inzet van drones om de perimeterbeveiliging te controleren of het gebruik van 3D beelden. Op een terminal als die van MPET met een oppervlakte van 242 hectare – dat zijn 484 voetbalvelden – zijn we op die manier een stuk sneller dan de inspecteur te voet.

Het niet naleven van de regels zal gesanctioneerd worden. Bij een lichte overtreding zal er een proces-verbaal van waarschuwing worden uitgeschreven. Bij zware inbreuken kunnen de boetes oplopen tot 15 jaar cel en enkele honderdduizenden euro’s. Dit staat los van andere strafbare feiten zoals drugsmokkel waar de strafwet van toepassing blijft. Nieuw is ook dat voor inbreuken op de beveiligingsvoorschriften een havenverbod kan opgelegd worden als sanctie.

Tot slot is een goede samenwerking cruciaal om het binnendringen in onze havens te beletten. Daarvoor zal werk gemaakt worden van een beveiligd platform om de informatie-uitwisseling tussen de verschillende diensten op het terrein  te laten verlopen.

Vice-eersteminister en minister van Noordzee, Vincent Van Quickenborne: “Het is van groot belang dat we onze havens goed beveiligen. Als er mensen van slechte wil binnen willen geraken, dan moeten we zorgen dat dit niet lukt en de deuren dicht zijn. Daarom gaan we nu de nodige normen en standaarden ontwikkelen waaraan iedere havenfaciliteit moet voldoen. Later dit jaar zullen we ook onderzoeken of de sites in 3D kunnen vastgelegd worden."