Het uitrusten van een wagen met een verborgen ruimte zal binnenkort strafbaar worden. Politie en parket stellen immers sinds enkele jaren vast dat criminele bendes auto’s uitrusten met verborgen ruimtes om drugs, wapens of crimineel geld ongezien mee te kunnen vervoeren.

In 2022 ontdekte de federale politie 95 voertuigen met verborgen ruimtes, waar in totaal voor 1,7 miljoen euro cash geld, 1,8 ton cocaïne, 95 kg hasj, 8 kg cannabis, 4 kg heroïne, wapens en gsm’s in verstopt zaten. Ook ontdekt men regelmatig lege verborgen ruimtes, waarbij de inzittenden van de voertuigen steeds in verband kunnen worden gebracht met het misdaadmilieu. Daarom besloot minister Van Quickenborne om het uitrusten of het bezitten van een wagen met een verborgen ruimte op zichzelf strafbaar te stellen. Dit wordt opgenomen in het nieuw Strafwetboek en wordt versneld ingevoerd. De maximumstraf kan oplopen tot vijf jaar celstraf. Gewone automobilisten hoeven niets te vrezen.

Politie en parket stellen al enkele jaren vast dat misdaadbendes hun voertuigen ombouwen om drugs, wapens, crimineel geld en andere verboden zaken mee te smokkelen. Hierdoor probeert men de politie of de douane te slim af te zijn bij een controle. Criminele bendes worden bovendien steeds inventiever. Zo worden zelfs hoogtechnologische snufjes geïnstalleerd die er bijvoorbeeld voor zorgen dat de verborgen ruimte enkel vanop afstand te openen valt of bij het indrukken van verschillende bestaande knopjes op het dashboard tegelijk.

De sectie Drugs van de Centrale directie van de bestrijding van de zware en georganiseerde criminaliteit (DJSOC) richtte daarom in 2020 een expertennetwerk ‘verborgen ruimtes’ op binnen de federale politie. Het uitbouwen van dit netwerk blijkt een voltreffer. In eerste instantie werd het team ingeschakeld inbeslaggenomen auto’s van misdaadbendes grondig te controleren, met behulp van onder andere scanners en speurhonden. Dit leverde reeds talloze ontdekkingen op die aan het oog van de initiële vaststellers waren ontsnapt.

Het team stelde zijn expertise ook ter beschikking aan de hele geïntegreerde politie in ons land, door het ontwikkelen van een gespecialiseerde opleiding om verborgen ruimtes te leren herkennen. Dit kan bijvoorbeeld gaan om holtes die aangebracht worden onder de voetmatjes of in de carrosserie. Intussen hebben meer dan 2.000 Belgische politiemensen deze opleiding gevolgd. Ons land is hierin de voortrekker in Europa. Want ook onze buurlanden toonden grote interesse in het project en kwamen meermaals beroep doen op de expertise van onze politie. Via het Europees politieplatform EMPACT werden de opleidingen bovendien ter beschikking gesteld aan de politiediensten in het buitenland. Dit leverde de sectie Drugs van DJSOC in oktober vorig jaar een award op voor ‘Beste internationale samenwerking’ tijdens de Circle of Police Leadership (CPL) awards.

Straffe resultaten

De statistieken onderschrijven het succes van de opgebouwde expertise en opleidingen van de Belgische politie. In 2022 werden 95 verborgen ruimtes in voertuigen ontdekt in België. Dit leverde de inbeslagname van 1,7 miljoen euro cash geld, 1,8 ton cocaïne, 95 kilogram hasj, 8 kilo cannabis, 4 kilogram heroïne, wapens en gsm’s op. Het gaat om een absoluut record. Ter vergelijking: in 2021 ging het nog om 225.000 euro cash geld, 37 kg cocaïne en een in totaal zestigtal kg heroïne, cannabis, hasj en amfetamines die in verborgen ruimtes werden onderschept. De ontdekkingen zijn het gevolg van tientallen gerichte acties, specifieke controles op inbeslaggenomen voertuigen bij huiszoekingen en de verscherpte aandacht voor verborgen ruimtes tijdens algemene verkeerscontroles.

Ook het delen van de expertise met het buitenland werpt zijn vruchten af. In 2022 werden zo in het buitenland 43 wagens met Belgische nummerplaat onderschept die een verborgen ruimte ingebouwd bleken te hebben. Ook hier was de buit meer dan aanzienlijk: 1,1 miljoen euro cash geld, een halve ton cocaïne, 36 kg heroïne, 298 kg hasj, 2 kg ketamine, 110 xtc-pillen en verschillende wapens. De vaststellingen gebeuren voornamelijk in Nederland.

Bij ongeveer twee op drie vaststellingen bleken de verborgen ruimtes leeg. In geen enkel van die gevallen hadden de inzittenden van het voertuig een bonafide reden om zo’n verborgen ruimte te hebben. Telkens konden de inzittenden ook in verband worden gebracht met het misdaadmilieu. Echter is het uitrusten of bezitten van een voertuig met een verborgen ruimte op dit moment niet strafbaar. Dit betekent dat de inzittenden niets ten laste kan worden gelegd wanneer hun wagen is voorzien op het plegen van criminele feiten. Tijdens analyses van het fenomeen stelde men bovendien vast dat inbeslaggenomen wagens met verborgen ruimtes systematisch van de radar verdwijnen als ze worden vrijgegeven. Een Europese werkgroep ging met deze gegevens aan de slag en stelde vast dat de voertuigen vervolgens elders opdoken in Europa.

Nieuwe strafbaarstelling

In samenspraak met politie en parket werkte minister van Justitie Van Quickenborne daarom aan een nieuwe strafbaarstelling, die werd opgenomen in het ontwerp van het nieuw Strafwetboek waarover reeds een akkoord bestaat binnen de regering. Concreet wordt het uitrusten en het bezitten van een voertuig – dus ook een schip, vliegtuig of motorfiets – met een verborgen ruimte strafbaar.

Wie een voertuig uitrust met een verborgen ruimte, zal bestraft kunnen worden met een geldboete van maximaal 20.000 euro. Wie zo'n wagen in zijn of haar bezit heeft, kan hier een celstraf van zes maanden tot drie jaar voor krijgen. Indien men wagens uitrust met verborgen ruimtes als illegaal beroep of meermaals na elkaar, kan de straf oplopen tot 5 jaar celstraf. Het komt immers voor dat misdaadbendes een gespecialiseerde ‘bedrijfstak’ hebben om verborgen ruimtes in te bouwen in voertuigen. Zij blijven op dit moment nog volledig buiten schot. De nieuwe strafbaarstelling maakt ook de verbeurdverklaring van de wagen in kwestie mogelijk, zodat deze niet meer vrijgegeven kunnen worden. Ruimtes die door de fabrikant van het voertuig zijn ingebouwd, kunnen logischerwijs nooit onder deze strafbaarstelling vallen. Gewone automobilisten hoeven dus niets te vrezen.

De nieuwe strafbaarstelling wordt opgenomen in het nieuw Strafwetboek, waarover de regering reeds tot een akkoord kwam. Het zal vervroegd in werking treden.

Verkeersactie

Minister Van Quickenborne stelde zijn plannen met de nieuwe strafbaarstelling vandaag voor tijdens een multidisciplinaire actie langs de E17 in Gentbrugge. Hier namen zowel de Federale Gerechtelijke Politie, de Wegpolitie, de directie Hondensteun, de douane en de Nederlandse collega’s van de Landelijke Eenheid aan deel. Verdachte voertuigen werden van de snelweg geleid om grondig gecontroleerd te worden in de verkeerspost van Gentbrugge. Daarbij werden ook speurhonden en hoogtechnologische scanners, zogenoemde ‘backscatters’, ingezet.

Vincent Van Quickenborne: “De politie treft steeds meer auto’s met verborgen ruimtes aan, waarin soms enorme hoeveelheden cash, drugs en wapens worden gevonden. Criminelen worden ook steeds inventiever en professioneler. Sommige misdaadbendes hebben zelfs een gespecialiseerde ‘bedrijfstak’ om voertuig om te bouwen. Justitie moet hier paal en perk aan kunnen stellen, ook al blijken de verborgen ruimtes leeg. Daarom wordt het uitrusten en bezitten van een wagen met een verborgen ruimte expliciet strafbaar. Hierdoor krijgen politie en parket opnieuw meer slagkracht in de strijd tegen de georganiseerde misdaad.”