Sinds 1 september 2006 kunnen particulieren die inwoner zijn van het Vlaams Gewest genieten van een vermindering van de personenbelasting door geld te lenen aan ondernemingen die financiële steun kunnen gebruiken. Vanwege het coronavirus werden de mogelijkheden van deze winwinlening versoepeld en verruimd.

Heel wat ondernemingen hebben het door de coronacrisis immers moeilijk om alle facturen te blijven betalen. Zij hebben nood aan extra kapitaal. Om die ondernemingen te ondersteunen, werd de bestaande winwinlening uitgebreid (vanaf oktober 2020).

Winwinlening

Sinds 1 september 2006[1] kunnen particulieren die inwoner zijn van het Vlaams Gewest genieten van een vermindering van de personenbelasting door geld uit te lenen aan ondernemingen. Zo wordt een win-winsituatie gecreëerd enerzijds voor de natuurlijke persoon en anderzijds voor de onderneming of zelfstandige. Om de winwinlening nog aanlokkelijker te maken heeft de wetgever in 2011 reeds enkele aanpassingen doorgevoerd. Zo werd bijvoorbeeld de voorwaarde dat de kredietnemer de hoedanigheid moet hebben van een startende vennootschap geschrapt.

De winwinlening is een succes. Sinds 2006 werd al bijna een half miljard euro aan kapitaal gemobiliseerd.

Wat houdt deze winwinlening nu concreet in? De winwinlening is een achtergestelde lening[2] die een natuurlijke persoon aan een vennootschap verstrekt met als doel de vennootschap meer financiële draagkracht te geven en de kredietgever te belonen met een fiscaal voordeel.

Via de winwinlening kon de kredietnemer leningen aangaan tot 200.000 euro. Dat wordt nu opgetrokken tot maar liefst 300.000 euro.

Ook het bedrag dat maximaal kon worden uitgeleend door de kredietgever wordt aangepast. Vroeger was dit bedrag 50.000 euro terwijl dit nu maximaal 75.000 euro bedraagt. Indien dit voor de kredietnemer niet volstaat, zal deze beroep moeten doen op meerdere vrienden of familieleden.

De winwinlening had een vastgestelde looptijd van acht jaar. Ingevolge de aanpassingen zal de looptijd van de lening kunnen variëren tussen vijf tot tien jaar. Verder zal men de looptijd van de leningen die aflopen in 2020 kunnen verlengen met maximum twee jaar.

Tegenwoordig kan deze lening afbetaald worden via een aflossingstabel of in één keer na acht jaar. Bovendien kan worden bepaald dat de kredietnemer de winwinlening vervroegd kan terugbetalen door een eenmalige betaling van het openstaande saldo in hoofdsom met interesten. Daarnaast mag de kredietgever de lening vervroegd opeisen in geval van bijvoorbeeld het faillissement of de stopzetting van de onderneming.

Ook aan kleine aandeelhouders die maximum 5 % van de aandelen bezitten, wordt het toegelaten om een winwinlening te verstrekken.

De winwinlening heeft zeker zijn voordelen. Zo levert de winwinlening de kredietgever een jaarlijkse belastingvermindering gelijk aan 2,5 % op het openstaande kapitaal. Daarnaast kan de kredietgever genieten van een eenmalige belastingvermindering van 30 % op het niet-terugbetaalde bedrag indien de kredietnemer het resterend bedrag niet meer kan terugbetalen. Dit zal tijdelijk worden opgetrokken naar 40 % voor de overeenkomsten die worden afgesloten tot en met 31 december 2021 en zulks voor de ganse looptijd.

Opgepast: ook moet de kredietnemer op de winwinlening interesten betalen. Deze worden berekend door het saldo van de winwinlening te vermenigvuldigen met de rentevoet die is vastgelegd in de akte. Deze rentevoet is niet vrij te bepalen: enerzijds mag ze niet hoger zijn dan de wettelijke rentevoet[3] die van kracht is op de datum waarop de winwinlening wordt gesloten en anderzijds mag ze niet lager zijn dan de helft van diezelfde rentevoet. Bovendien wordt er op de interesten die de onderneming of zelfstandige betaalt, 21 % roerende voorheffing ingehouden.

Om te kunnen genieten van de winwinlening moeten de kredietnemer en de kredietgever voldoen aan enkele voorwaarden.

De kredietnemer (artikel 3, §2 Decreet 19 mei 2006):

• Ingeschreven bij de Kruispuntbank van Ondernemingen of bij een organisme voor de sociale zekerheid.
• Voornaamste exploitatiezetel in het Vlaamse Gewest.
• Indien het geen natuurlijke persoon is: een handelsvennootschap of een burgerlijke vennootschap met de rechtsvorm van een handelsvennootschap.

De kredietgever (artikel 3, §3 Decreet 19 mei 2006):

• Natuurlijke persoon die geld uitleent buiten het kader van zijn handels- of beroepsactiviteiten.
• Geen werknemer van de kredietnemer.
• Bij het aangaan van de lening niet de echtgenoot of wettelijk samenwonende partner van de kredietnemer-zelfstandige.
• Indien kredietnemer-rechtspersoon: geen aandeelhouder van de rechtspersoon, noch benoemd zijn of optreden als bestuurder, zaakvoerder of in een vergelijkbaar mandaat binnen die rechtspersoon. Deze regels gelden evenzo voor de echtgenoot, echtgenote of wettelijk samenwonende partner van de kredietgever.
• Geen kredietnemer bij andere winwinlening (artikel 3, §4 Decreet 19 mei 2006).
• Inwoner van het Vlaams gewest.

Dat de winwinlening in coronatijd aan populariteit wint, blijkt duidelijk uit de cijfers: in het eerste halfjaar van 2020 werden 1.633 leningen afgesloten ter waarde van 36 miljoen euro, terwijl het in dezelfde periode vorig jaar ging om 1.344 leningen voor een totaal van 31,6 miljoen euro.

Er is ook voldoende kapitaal voorhanden: in België staat er maar liefst 280 miljard euro op spaarrekeningen.

Hoe zit het met Wallonië?

De Waalse winwinlening, bekend als de ‘prêt coup de pouce’ of ‘kickstartlening’, is een achtergestelde lening dankzij welke zelfstandigen en kmo’s in het Waals Gewest geld kunnen lenen van natuurlijke personen vreemd aan de onderneming.

Sinds de lancering van de kickstartlening in Wallonië in september 2016 is deze een echt succes. Op 30 juni 2019 werden 574 leningen geregistreerd voor een bedrag van 10.744.234 euro met een gemiddelde lening van 18.718 euro. De kickstartlening was bedoeld voor een beperkte periode tot en met 31 december 2019, maar werd verlengd tot en met 31 december 2021.

De kickstartlening stelt de lener in staat om leningen tot 100.000 euro af te sluiten. Het maximale bedrag dat door een geldschieter kan worden uitgeleend is 50.000 euro.

De kickstartlening kan een looptijd hebben van 4, 6 of 8 jaar.

In tegenstelling tot in Vlaanderen heeft de kredietverstrekker geen andere keuze dan de lening in één keer op de vervaldag terug te betalen. Er is geen mogelijkheid tot een volledige of gedeeltelijke vervroegde betaling.

De kickstartlening heeft dezelfde voordelen als de winwinlening. Zo biedt de kickstartlening een jaarlijkse belastingvermindering van 4 % op het leningbedrag voor de eerste vier jaar en nadien een vermindering van 2,5 %. Het maximale jaarlijkse voordeel is dus 2.000 euro voor de eerste vier jaar en 1.250 euro nadien.

De lener moet ook een rente betalen. Dit wordt berekend door het geleende bedrag te vermenigvuldigen met de in de akte vastgestelde rentevoet. Net zoals bij de winwinlening, is deze rente niet vrij te bepalen. Enerzijds mag deze niet hoger zijn dan de wettelijke rente die geldt op de datum van afsluiting van de lening en anderzijds mag deze niet lager zijn dan de helft van dezelfde rente. Dit percentage moet minimaal 0,875 % en maximaal 1,75 % bedragen (wettelijk percentage in 2020).

Om in aanmerking te komen voor de kickstartlening moeten de lener en de uitlener aan een aantal voorwaarden voldoen.

Op de datum dat de lening wordt afgesloten, is de lener:

• Geregistreerd bij de Kruispuntbank van Ondernemingen of bij een sociale zekerheidsorganisatie voor zelfstandigen.
• Gevestigd in het Waalse Gewest.
• Geen uitoefenaar van een activiteit of heeft hij geen voorwerp dat uitsluitend of hoofdzakelijk bestaat uit het verlenen van financiële diensten aan derden, het doen van geldbeleggingen, de collectieve belegging van kapitaal, het bouwen, verwerven, beheren, ontwikkelen, verkopen of verhuren van onroerend goed voor eigen rekening, of het houden van belangen in ondernemingen met een gelijkaardig doel, een vennootschap waarin onroerende goederen of andere zakelijke rechten op dergelijke goederen worden belegd, met inbegrip van natuurlijke personen die een mandaat of functies uitoefenen als bedoeld in artikel 32, eerste lid, 1° van het Wetboek van de inkomstenbelastingen, hun echtgeno(o)t(e) of hun kinderen, wanneer deze personen of hun echtgeno(o)t(e) het wettelijk genot hebben van de inkomsten van deze personen of het gebruik ervan hebben.
• Niet onderworpen aan een collectieve insolventieprocedure en niet valt onder de voorwaarden voor een collectieve insolventieprocedure.

Om de kickstartlening aantrekkelijker te maken, werd de voorwaarde dat de lener een jong bedrijf moet zijn jonger dan vijf jaar opgeheven.

Bovendien, als de lener een rechtspersoon is, is het:

• Ofwel een vennootschap met een handelsvorm, ongeacht of deze een burgerlijk of commercieel doel heeft, ofwel een vereniging of stichting in de zin van de wet van 27 juni 1921 betreffende de verenigingen zonder winstoogmerk, de internationale verenigingen zonder winstoogmerk en de stichtingen.
• Geen onderneming die is opgericht om beheers- of administratiecontracten af te sluiten of die het grootste deel van haar winst haalt uit beheers- of administratiecontracten.
• Niet beursgenoteerd.
• Niet gevormd in verband met een fusie of splitsing van ondernemingen; en
• Heeft de lener nog geen kapitaalvermindering of dividenduitkering doorgevoerd.

Op de datum van afsluiting van de lening en tijdens de looptijd van de lening, is de kredietverstrekker:

• Geen werknemer van de lener.
• Indien de kredietnemer een zelfstandige natuurlijke persoon is: niet de echtgenoot of wettelijk samenwonende partner van de kredietnemer. en
• Indien de kredietnemer een rechtspersoon is: de kredietverstrekker evenals zijn echtgeno(o)t(e) of wettelijk samenwonende partner is noch aandeelhouder van die rechtspersoon, noch benoemd of handelend als bestuurder, zaakvoerder, gedelegeerd aan het dagelijks bestuur, of als houder van een gelijkaardig mandaat binnen die rechtspersoon, noch oefent hij, als vaste vertegenwoordiger van een andere vennootschap, een mandaat uit als bestuurder, zaakvoerder, vereffenaar of een gelijkaardige functie.
• Geen lener van een andere lening die voldoet aan de voorwaarden van dit besluit en de uitvoeringsbesluiten.

In het kader van het post-Covid-herstel werkt de Waalse minister van Economie, Willy Borsus, ook aan een hervorming van de kickstartlening.

De eerste door de minister van Economische Zaken beoogde wijziging betreft de huidige plafonds voor de uitgeleende en geleende bedragen. Het voorziet in de mogelijkheid om tot 250.000 euro leningen aan te gaan in vergelijking met de huidige 100.000 euro. Deze verhoging van het plafond zou gepaard gaan met een herziening van het belastingkrediet voor de kredietgever met 4 % in de eerste twee jaar (in vergelijking met de huidige vier jaar) en 2,5 % in de daaropvolgende jaren. De hervorming zou de kredietnemer ook in staat kunnen stellen de lening in termijnen af te lossen, een mogelijkheid die momenteel niet bestaat.

De minister van Economische Zaken probeert ook het systeem uit te breiden. Er worden twee hypothesen overwogen:

• Sowalfin zou één euro overheidslening kunnen verstrekken voor elke particuliere euro die door het bedrijf wordt geleend.
• Het koppelen van de Solwafin garantie aan elke lening.

 Hoe zit het met Brussel?

De coronacrisis heeft het Brusselse equivalent van de winwinlening en de ‘prêt coup de pouce’ (kickstartlening) mogelijk gemaakt. Dit is de proxi-lening. Op 11 juni 2020 keurde de Brusselse regering een Ontwerp van decreet tot oprichting van de proxi-lening goed.

De proxi-lening moet ook particulieren in staat stellen om geld uit te lenen aan Brusselse ondernemers en tegelijkertijd te profiteren van fiscale voordelen in de vorm van een belastingkrediet en een garantie.

Deze proxi-lening lijkt sterk op de Vlaamse winwinlening en de Waalse kickstartlening. De proxi-lening laat de kredietnemer, zelfstandige of beheerder van een kmo met een economische activiteit in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, toe om voor een vaste periode van vijf of acht jaar geld te lenen tegen een verlaagd tarief van een particulier met een maximum van 250.000 euro voor de kredietnemer.

Het rentepercentage moet nog bij besluit worden vastgesteld.

De kredietverstrekker kan maximaal 50.000 euro per jaar uitlenen met een maximum van 200.000 euro. De kredietverstrekker krijgt een belastingkrediet van 4 % van het bedrag voor drie jaar en 2,5% voor de daaropvolgende jaren. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest beperkt het risico door 30 % van het bedrag te garanderen als de kredietnemer in gebreke blijft.

Echter, op tijdelijke basis, en om bedrijven te helpen de gevolgen van de gezondheidscrisis het hoofd te bieden, wordt in de jaren 2020 en 2021 het maximumbedrag per jaar en per kredietverstrekker verhoogd tot 75.000 euro, terwijl het maximumbedrag per kredietnemer wordt verhoogd tot 300.000 euro.

Twijfelt U of het in Uw specifiek geval voordelig is om een winwinlening aan te gaan of heeft U hieromtrent nog enkele vragen, raadpleeg dan zeker één van onze specialisten.

Indien U de winwinlening-overeenkomst wenst te laten opstellen, kan U ook bij ons terecht!

Eva Tessens

Studio Legale

[1] Decreet van 19 mei 2006 betreffende de Winwinlening, BS 30 juni 2006 (tweede uitg.); Besluit van de Vlaamse Regering van 20 juli 2006 houdende uitvoering van het decreet van 19 mei 2006 betreffende de Winwinlening, BS 17 augustus 2006.

[2] Dit wil zeggen dat bij faling de lening pas terugbetaald wordt nadat alle andere schuldeisers zijn terugbetaald.

[3] 2,50% sinds 1 januari 2015