Onderstaand artikel is een samenvatting van een eerder gepubliceerde bijdrage van mr. Lamon in het tijdschrift Today’s Lawyer. Geïnteresseerd in beleid- en managementtopics voor het advocatenkantoor? Raadpleeg de abonnementsvoorwaarden.

Today’s Lawyer besteedt al sinds het eerste nummer aandacht aan de nieuwe evoluties in de advocatuur. “Today’s Lawyer” is overigens méér dan een knipoog naar het boek “Tomorrow’s lawyers” van Richard Susskind, dat door weinigen is gelezen maar door velen als inspirerend wordt beschouwd. Het beroep van advocaat evolueert snel en het is een open vraag wat daarbij de invloed zal zijn van de digitalisering. De Orde van Vlaamse Balies organiseerde vorig jaar een congres over ‘legal tech’ en het bleef niet bij dat eenmalig evenement. Maar toegegeven, in vele advocatenkantoren is de AI nog altijd bijzonder virtueel.

Romantiek

Er blijft scepsis bij die evoluties, overigens in alle lagen van de advocatuur. Recent verscheen het lezenswaardig boek “De sluipende staatsgreep” van de mensenrechtenadvocaat Paul Bekaert. De ondertitel van dat boek is veelzeggend: “Pleidooi van een romantisch advocaat”. Mr. Bekaert verwijst naar “het onderscheid dat iemand ooit maakte” tussen “l’avocat commerçant” en “l’avocat romantique”. Hij verklaart dat onderscheid als volgt: “De eerste ziet de advocatenpraktijk zuiver als een bedrijf met winst als doel. De tweede beschouwt het als een beroep met een maatschappelijke roeping en het bedrijfseconomische aspect is meer een middel dan een doel”.

Ook advocaten zijn dus actief in “een markt”, al is dat voor sommigen een door de overheid gefinancierde markt van de juridische tweedelijnsbijstand. Wie cliënten heeft, wil misschien daarmee de wereld hervormen, maar toch ook een inkomen verwerven. Het maakt daarbij niet uit of de advocaat daarmee een riant ereloon wil ontvangen of het idealisme hem drijft om slechts symbolische vergoedingen aan te rekenen. Het is een wat oneerbiedige vergelijking, maar de prijs van een biertje verschilt ook van café tot café.

Advocaten, artsen en onderwijs

De stelling van Mr. Bekaert is bijzonder interessant, niet in het minst omdat ze nog door vele andere advocaten wordt onderschreven. De vraag is echter of die opdeling nog wel relevant is. De basispremisse lijkt immers te zijn dat wie het beroep van advocaat beschouwt als “een maatschappelijke roeping” niet kan of mag bekommerd zijn over de efficiëntie van zijn werkomgeving.

Maatschappelijke betrokkenheid staat echter een efficiënte beroepsuitoefening niet in de weg. Sociaal engagement kan zich ook vertalen in kostenbesparend werken, wat ook de cliënt ten goede kan komen. En machines kunnen helpen bij het zoeken van het juiste juridisch kader, zodat de menselijke meerwaarde van de tussenkomst van de advocaat in betere omstandigheden kan plaatsvinden. Het maakt daarbij niet uit of de advocaat romantisch wil zijn of niet.

Ethisch ondernemen

De advocaat organiseert zich dus best zoals een ondernemer, waarbij hij zich op een professionele wijze organiseert om de beste diensten aan te bieden. Door de recente aanpassingen in de deontologie – waarbij onder meer de perimeter werd uitgebreid – kan hij dat combineren met andere activiteiten en ook in zekere mate kosten delen met andere beroepsbeoefenaars buiten de advocatuur en zich op die manier bedrijfseconomisch versterken. Voor de klassieke advocatentaken moet hij daarbij steeds de kernwaarden van het beroep naleven – respecteren van beroepsgeheim, vermijden van belangenconflicten, onafhankelijk en partijdig handelen, maar in alles moet hij de ethische normen respecteren die voortvloeien uit de eer en de waardigheid van het beroep. Dat betekent dat ook “l’avocat commerçant” een ethisch kader dient te hebben. De “maatschappelijke roeping” van de advocaat betekent niet dat deze zich niet op een moderne en professionele manier moet organiseren en ook de nieuwe technologie moet omarmen.

Het is daarom beter om de “romantische advocaten” op te roepen zich te ontpoppen als “ethische ondernemers”.

Hugo LAMON, advocaat LAMON LAW

***

In onderstaande videoreportage geeft mr. Hugo Lamon meer toelichting bij het “ethisch handelen” en de “maatschappelijke roeping” van de advocaat-ondernemer.

Deze video verscheen eerder op Advocatennet.be!

Lees hier meer van mr. Hugo Lamon op Jubel.be of schaf zijn gebundelde Jubel-bijdragen aan op Mijnwetboek.be!