Op 5 november 2024 is een belangrijke mijlpaal bereikt. De Raad voor Economische en Financiële zaken (ECOFIN) heeft unaniem ingestemd met het ‘VAT in the Digital Age’ (ViDA)-pakket. Na intensieve discussies is er na een paar jaren een politiek akkoord bereikt. Dit politieke akkoord vergroot de kans aanzienlijk dat een heel aantal ingrijpende veranderingen in de btw-wetgeving groen licht krijgen in Europa. Een consultatie van de laatste teksten is nog vereist door het Europees Parlement, alsook een formele goedkeuring door de Europese Raad begin volgend jaar.
Waarom ViDA?
Het ViDA-initiatief, aangekondigd door de Europese Commissie in het kader van haar fiscale actieplan voor 2020, heeft als doel het Europese btw-systeem te moderniseren. De belasting over de toegevoegde waarde is een belangrijke inkomstenbron voor de EU, goed voor 12% van de totale EU-begroting. De huidige btw-regels zijn verouderd en hebben moeite om de technologische vooruitgang en de opkomst van nieuwe bedrijfsmodellen bij te houden. Dit leidt niet alleen tot een complexe naleving voor bedrijven, maar ook tot aanzienlijke verliezen voor de EU-lidstaten door fraude.
De belangrijkste doelen van ViDA zijn:
- Modernisering van de btw-rapporteringsverplichtingen: digitale rapportering en verplichte elektronische facturatie voor grensoverschrijdende transacties.
- Actualisering van de regels voor de platformeconomie: striktere btw-regels voor platforms om concurrentieverstoringen te beperken.
- Harmonisatie van btw-registratievereisten: minder noodzaak voor meerdere btw-registraties binnen de EU.
Hieronder schetsen we de belangrijkste onderdelen van de ViDA-hervormingen en de bijhorende implementatietijdslijnen.
De drie pijlers van ViDA
Digitale rapportering en verplichte elektronische facturatie (juli 2030 – volledige harmonisatie tegen januari 2035)
De eerste fase start na de officiële publicatie, die gepland is voor de eerste helft van 2025. Vanaf dat moment mogen lidstaten op lokaal niveau een verplichting tot elektronische facturatie invoeren, zonder de toestemming van de Europese Unie. Dit zal er hoogstwaarschijnlijk verder toe leiden dat in nog meer lidstaten dan vandaag reeds het geval is, elektronische facturatie verplicht wordt vóór 1 juli 2030.
De tweede fase start op 1 juli 2030 en verplicht ondernemers binnen de EU om gestructureerde elektronische facturen volgens de EU-norm (EN-16931) uit te reiken voor verschillende grensoverschrijdende B2B- en B2G-transacties. Hierbij geldt als uitgangspunt één Europees gestructureerd formaat, maar lidstaten mogen ook andere formats toestaan. Iedere transactie moet binnen de tien dagen na het belastbaar feit (of eerdere vooruitbetaling) worden gefactureerd. Vandaag hebben belastingplichtigen tot de vijftiende van de maand volgend op het belastbaar feit de tijd om een factuur uit te reiken, wat aanzienlijk langer is.
Daarnaast moeten bepaalde gegevens door de leverancier onmiddellijk digitaal worden gerapporteerd aan de belastingadministratie. In het geval van self-billing is de rapporteringstermijn vijf dagen te rekenen vanaf de uitreikingstermijn (of wanneer men de factuur had moeten uitreiken).
Ook aan de afnemer wordt een verplichting opgelegd om te voorzien in een digitale rapportering van dezelfde transacties binnen de vijf dagen na ontvangst van de elektronische factuur van de leverancier. Let wel dat lidstaten onder voorwaarden individueel mogen afzien van deze verplichting.
Lidstaten die al beschikken over nationale elektronische facturatie- en rapporteringssystemen die vóór 1 januari 2024 werden goedgekeurd, krijgen extra tijd om zich aan de EU-normen aan te passen. Zij hebben in principe tot 1 januari 2035 om de nieuwe Europese standaard te implementeren.
Platformeconomie (2030 – optioneel vanaf 1 juli 2028)
Platforms zoals Airbnb en Uber spelen een steeds grotere rol in de economie, maar de fiscale regels voor deze sector zijn vaak onduidelijk en inconsistent. ViDA wil dit aanpakken door platforms te verplichten om btw te innen wanneer de onderliggende dienstverlener dat zelf niet doet. Dit geldt met name voor kortetermijnverhuur van accommodaties en personenvervoer. Lidstaten krijgen de mogelijkheid om deze maatregel al vanaf 1 juli 2028 in te voeren, maar dit wordt uiterlijk per 1 januari 2030 verplicht.
De maatregel voorkomt oneerlijke concurrentie tussen traditionele bedrijven en digitale aanbieders. Het vermindert ook de complexiteit voor platforms die momenteel met verschillende nationale regels te maken hebben. Zoals een expert opmerkte: “De platformeconomie heeft behoefte aan duidelijkheid en consistentie in fiscale verplichtingen.”
Enkelvoudige btw-registratie (1 juli 2028)
De derde pijler richt zich op het vereenvoudigen van de administratieve lasten door de bestaande One-Stop Shop (OSS)-regeling uit te breiden. Hierdoor hoeven bedrijven zich niet langer in meerdere lidstaten te registreren voor btw-doeleinden. Vanaf 1 juli 2028 kunnen grensoverschrijdende transacties eenvoudiger worden gerapporteerd via één enkele registratie.
Deze wijziging vermindert de kosten en administratieve rompslomp voor bedrijven die in meerdere EU-landen actief zijn. Een bedrijf hoeft dan bijvoorbeeld geen aparte registratie meer aan te vragen voor voorraad die in een ander EU-land wordt opgeslagen.
Impact en Vooruitzichten
De voordelen van ViDA zijn duidelijk: een vermindering van fraude, efficiëntere btw-inning en lagere administratieve lasten. Toch zijn er ook uitdagingen. Voor bedrijven betekent de overstap naar digitale rapportering en elektronische facturatie een ingrijpende aanpassing. Ze moeten zich voorbereiden door hun software- en datamanagementsystemen up-to-date te brengen. Dit vraagt om investering in technologie en mogelijke training van personeel om aan de nieuwe eisen te voldoen en een soepele overgang te waarborgen.
Vooral de controle over de juistheid en volledigheid van de eigen digitale gegevens wordt een heel belangrijk aandachtspunt. Belastingadministraties hebben in de nabije toekomst toegang tot heel wat transactionele gegevens. De klassieke btw-controles zullen op termijn verdwijnen en plaats maken voor performantere elektronische audits over de verschillende lidstaten heen.
Het einddoel is duidelijk: belastingplichtigen zullen hun systemen moeten afstemmen op een toekomst waarin compliance grotendeels digitaal en automatisch plaatsvindt.
Matthias Penninck – VGD
0 reacties