De Vlaamse Belastingdienst (VLABEL) heeft op 22 maart 2023 twee interessante voorafgaande beslissingen gepubliceerd over het onbelast schenken van aandelen. VLABEL bevestigt dat het inbrengen van aandelen van een vennootschap in een maatschap, al dan niet met uitgifte van nieuwe aandelen ten voordele van anderen, op een belastingvrije manier kan gebeuren en dat er ook geen sprake is van fiscaal misbruik (voorafgaande beslissingen nummers 22069 en 22070 van 27 februari 2023). Wij lichten deze planningstechniek graag toe.

Inbreng ten behoeve van een derde

De techniek waarmee aandelen belastingvrij kunnen worden overgedragen, is in beide voorafgaande beslissingen een inbreng ten behoeve van een derde. Dergelijke inbreng komt dan neer op een onrechtstreekse schenking.

In de voorafgaande beslissing met nummer 22069 wordt een maatschap opgericht door een moeder samen met haar kinderen. De moeder brengt aandelen van een vennootschap in en er worden 999 aandelen in de maatschap gecreëerd, waarvan er 990 worden toegekend aan de kinderen en slechts 9 aan de moeder. Dit is bijgevolg een inbreng ten behoeve van een derde en vormt een onrechtstreekse schenking van de moeder aan haar kinderen.

In de voorafgaande beslissing met nummer 22070 gaan de aanvragers anders te werk. Vader en dochter richten samen een maatschap op. Vader brengt 1 euro in waarvoor hij 10 aandelen van soort A krijgt. Dochter brengt 99 euro in en krijgt daarvoor 990 aandelen van soort B. Aandelen van soort A geven exclusief recht op de winst, terwijl aandelen van soort B geen recht geven om te delen in de winst. Na de oprichting van de maatschap (die voor 99% in handen is van de dochter) wordt door de vader een bijkomende inbreng in de maatschap gedaan van aandelen van een patrimonium- en managementvennootschap en van aandelen van een andere maatschap. Deze bijkomende inbreng vindt plaats zonder creatie van nieuwe aandelen. Het gevolg hiervan is dat de bestaande aandelen een waardestijging genieten, hetgeen ten voordele van de bestaande aandeelhouders neerkomt op een onrechtstreekse schenking.

Inbreng als onrechtstreekse schenking

De inbreng in een maatschap, hetzij zonder uitgifte van aandelen, hetzij met uitgifte van aandelen aan een derde, komt neer op een onrechtstreekse schenking. De inbrenger zal zich verarmen, aangezien hij geen aandelen in ruil verwerft. Degene wiens aandelen in waarde stijgen of die ingevolge de inbreng nieuwe aandelen verwerft, zal zich verrijken.

Net zoals een bankgift of een handgift, kan een inbreng ten behoeve van een derde als een onrechtstreekse schenking belastingvrij gebeuren. Men kan er steeds voor opteren om de onrechtstreekse schenking ter registratie aan te bieden en op die manier vrijwillig schenkbelasting (3% in rechte lijn en 7% tussen anderen) te betalen. Men moet er immers rekening mee houden dat ook een inbreng ten behoeve van een derde onder de toepassing valt van de fictiebepaling van artikel 2.7.1.0.5 van de Vlaamse Codex Fiscaliteit. Dit betekent dat wanneer de schenker overlijdt binnen de drie jaar na de (onrechtstreekse) schenking er erfbelasting zal verschuldigd zijn op de geschonken goederen.

Bewijs van de onrechtstreekse schenking

De schenker en de begiftigde doen er goed aan om het bewijs van de onrechtstreekse schenking vast te leggen in een schriftelijk bewijsdocument, een zogenaamde pacte adjoint. Een pacte adjoint zal niet alleen nuttig zijn wanneer men, bijvoorbeeld in extremis, de onrechtstreekse schenking wil laten registreren maar laat ook toe om de voorwaarden waaronder de onrechtstreekse schenking heeft plaatsgevonden, vast te leggen. Te denken valt aan een vervreemdingsverbod, een verbod tot inbreng in de huwelijksgemeenschap of de last tot uitkering van een periodieke rente ten voordele van de schenker.

Beslissing Vlaamse Belastingdienst

In de twee voorafgaande beslissingen is VLABEL tot het besluit gekomen dat de voorgenomen verrichtingen in principe geen aanleiding geven tot erfbelasting en evenmin tot schenkbelasting in de mate dat men niet tot vrijwillige registratie overgaat. VLABEL oordeelt dat er ook geen sprake is van fiscaal misbruik.

Alternatief voor de gesloten kaasroute?

Belastingvrij schenken voor een buitenlandse notaris is al een tijd niet meer mogelijk door de afschaffing van de zogenaamde kaasroute op 15 december 2020. In een zoektocht naar creatieve oplossingen dienen specialisten in de vermogensplanning uit te wijken naar juridisch correcte alternatieven.

De onrechtstreekse schenking door een inbreng ten behoeve van een derde werd burgerrechtelijk reeds aanvaard. Nu ook de Vlaamse Belastingdienst zich hier positief heeft over uitgesproken, kan men spreken van een waardig alternatief voor de zogenaamde kaasroute. De inbreng ten behoeve van een derde, met of zonder uitgifte van aandelen, geeft families de kans om hun opgebouwde vermogen op een fiscaal vriendelijke manier over te dragen, zonder onnodig in te boeten op controle- en inkomstenbehoud.

DELBOO