ESG (Environmental, Social and Governance) is een term die de laatste jaren alsmaar bekender is geworden en vaak als synoniem voor duurzaamheid wordt gebruikt. Het biedt een kader om te evalueren wat een bedrijf daadwerkelijk doet op het gebied van milieu, maatschappij en bestuur. Het werkwoord ‘doen’ is hier heel erg belangrijk. Het kunnen voorleggen van een duurzaamheidsbeleid, -procedures en -doelstellingen is niet voldoende. ESG gaat ook over concrete acties en meetbare resultaten die een positieve invloed hebben op de geformuleerde doelstellingen.

• Duurzaamheid: Verwijst naar de mogelijkheid om te voldoen aan de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen.
• ESG: Omvat wat een onderneming doet op vlak van milieu, maatschappij en bestuur en hoe de onderneming hierop beoordeeld wordt.

Om ESG en andere criteria te kunnen beoordelen, worden grote ondernemingen vanaf 2026 verplicht om te rapporteren over hun inspanningen en prestaties op vlak van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Dit werd vastgelegd in de CSRD of Corporate Sustainability Reporting Directive.

Ook kmo’s vallen (indirect) onder scope CSRD-wetgeving

Hoewel je op het eerste gezicht zou denken dat de CSRD-wetgeving zich enkel richt op grote ondernemingen, is niets minder waar. De organisaties die buiten de verplichting vallen, worden indirect meegenomen in de transitie naar transparantie op vlak van duurzaamheid.

Grote ondernemingen moeten rapporteren volgens de gepubliceerde rapporteringsvereisten, genaamd de European Sustainability Reporting Standards (ESRS). Hierbij is het enkel verplicht om over materiële onderwerpen te rapporteren. Het bepalen van deze onderwerpen, moet gebeuren volgens een dubbele materialiteitsanalyse waarbij er naar twee pijlers gekeken wordt.

Duurzaamheidsrapportage verwijst ‘materieel’ naar belangrijke duurzaamheidsonderwerpen die significant zijn. Dit zijn de onderwerpen die het meest relevant zijn voor het begrijpen van de impact van de organisatie op milieu- en sociale aspecten, en die de positie, prestaties of ontwikkeling van de organisatie kunnen beïnvloeden. Materiële onderwerpen helpen bij het richten van rapportage-inspanningen op de gebieden die het belangrijkst zijn voor stakeholders, zoals investeerders en klanten, evenals voor de organisatie zelf.

1. De impact-materialiteit heeft betrekking tot de impact die een onderneming heeft op mens en milieu. Bijvoorbeeld: CO₂-uitstoot van een productieproces, afval, vervuiling, …
2. De financiële materialiteit heeft te maken met de financiële risico’s en opportuniteiten voor de onderneming, ontstaan door externe factoren. Bijvoorbeeld: veranderende en strenger wordende regelgeving, nieuwe technologische ontwikkelingen in de markt, …

Volgens de CSRD moeten bedrijven bij het identificeren van materiële onderwerpen echter rekening houden met de waardeketen én de belanghebbenden in de waardeketen. Dit komt omdat risico’s en kansen zich ook kunnen voordoen bij o.a. leveranciers, klanten en transporteurs. Dit zou ervoor kunnen zorgen dat kmo’s worden benaderd voor stakeholderonderzoeken. Denk maar aan online enquêtes, waarin ze moeten aanduiden hoe belangrijk een bepaald duurzaamheidsthema is voor de uitvoerende onderneming.

Gemakkelijker toegang tot kapitaal

De Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR) is de tegenhanger van CSRD voor financiële instellingen (banken, verzekeringsmaatschappijen, …) die ook duurzaamheidsinformatie moeten rapporteren. Het gaat dan specifiek over hoe duurzaamheid wordt geïntegreerd in hun besluitvorming en de negatieve effecten van hun financiële producten op mens en milieu. Bijkomend moeten zij o.a. rapporteren in wat ze juist investeren. Brengen die investeringen duurzaamheidsrisico’s met zich mee of bevorderen ze net duurzaamheid? Bedrijven, inclusief kmo’s, die inzetten op ESG kunnen hierdoor dus gemakkelijker toegang krijgen tot kapitaal.

De voordelen van implementatie van ESG in jouw onderneming

Risicobeheer

Door ESG-factoren mee te nemen in je bedrijfsstrategie, kan je een breder scala aan risico's identificeren en beheren. Dit kan resulteren in het verminderen van toekomstige financiële verliezen, bijvoorbeeld door milieuschade of reputatieschade.

Kostenbesparing

Een focus op milieuvriendelijke praktijken kan leiden tot efficiënter gebruik van grondstoffen en energie, wat op lange termijn kostenbesparingen oplevert voor je bedrijf.

Toegang tot kapitaal

Steeds meer financiële instellingen houden rekening met bepaalde ESG-criteria bij het investeren en beleggen van hun kapitaal (aangezien zij dit ook moeten rapporteren in het kader van SFDR). Bedrijven, waaronder ook kmo’s, die aantonen dat ze voldoen aan bepaalde ESG-vereisten, kunnen gemakkelijker toegang krijgen tot financiering of kapitaal.

Marktvraag

Consumenten worden steeds milieubewuster en kritischer en hechten bijgevolg meer waarde aan bedrijven die inzetten op ESG. Dit kan leiden tot een sterk concurrentievoordeel voor je kmo. Bovendien worden ook werknemers en sollicitanten steeds kritischer op het duurzaamheidsbeleid van hun huidige of toekomstige werkgevers.

Reputatie

Wanneer ESG integraal deel uitmaakt van je bedrijfsstrategie en resulteert in meetbare acties en resultaten, zal dit bijdragen aan een positieve reputatie. Het vermijdt ook schade aan je merkimago door bijvoorbeeld milieuschandalen.

Door ESG te integreren in jouw bedrijfsvoering, voldoe je niet alleen aan de verwachtingen van klanten, investeerders en werknemers, maar kan je ook inzetten op duurzame groei op lange termijn.

Anneleen Wydooghe en Jenny Mae Vansteenlandt, Vandelanotte