Nadenken over wat er met je centen en je goederen gebeurt na je dood. Je successie ‘plannen’ zoals dat heet. Niet de meest aangename bezigheid. ‘Successieplanning’ wordt al te vaak in één adem genoemd met “belastingen besparen”. Nochtans is de fiscale kant maar één facet van successieplanning. Vaak kloppen mensen bij de notaris aan om hun naasten extra te beschermen.

Successieplanning: niet enkel als je een groot vermogen hebt

Een vaak voorkomend misverstand is dat successieplanning enkel is weggelegd voor mensen met een groot vermogen. Wat meestal vergeten wordt, is dat je vermogen plannen, hoe groot of klein dit ook is, niet enkel gaat over de verdeling ervan. Ook ‘wie’ een deel van je vermogen krijgt, is van belang.

Voor de klassieke ‘kerngezinnen’ (denk aan twee getrouwde ouders met kinderen) voorziet de wet een regeling die voor veel gezinnen voldoende bescherming biedt. Maar val je buiten deze situatie omdat je bijvoorbeeld vrijgezel bent, kinderloos door het leven gaat, of plusouder bent… , dan vraagt het wat meer denkwerk. Misschien ben je je niet bewust wie van je erft. Je informeren is cruciaal, zodat je kan ingrijpen indien nodig.

Je successie plannen bij de notaris laat in deze gevallen toe om de wettelijke volgorde te ‘doorbreken’. Dat kan door bijvoorbeeld een testament op te stellen. Zo kies je zelf, binnen de grenzen van wat wettelijk kan, wie een deel van jou zal erven. Dit geldt zowel voor mensen met een groot als een bescheiden vermogen, voor getrouwde mensen, als voor samenwoners of vrijgezellen.

What’s in a word…

Successieplanning kan veel vormen aannemen: een testament opstellen, een schenking doen, een huwelijkscontract laten opstellen… Maar meer en meer gaat successieplanning ook gepaard met zorgplanning. Denk aan de zorgvolmacht waarbij je, naast instructies rond je vermogen, ook persoonlijke aangelegenheden kan regelen voor het geval het later niet meer lukt. Denk maar aan het kiezen van een rusthuis. Nieuw in het rijtje is het opstellen van een erfovereenkomst. Bij het opstellen van een erfovereenkomst neemt iemand een beslissing rond een schenking en de invloed ervan op zijn erfdeel (‘punctuele erfovereenkomst’) of gaan ouders met hun erfgenamen op zoek naar een evenwicht op vlak van schenkingen en genoten voordelen (‘familiepact’).

Bij de grote stappen in je leven

Iedere belangrijke stap die je neemt, zoals trouwen, een huis kopen, een bedrijf opstarten, aan kinderen beginnen… heeft bepaalde gevolgen op je vermogen en op de wijze waarop het verdeeld zal worden. Een gezamenlijke aankoop van een huis bijvoorbeeld, is méér dan een nieuwe woning delen. Het is een stukje vermogen en een financiële bescherming voor je partner. Het bedrijf dat je opstart heeft méér dan enkel patrimoniale gevolgen voor jou, het heeft mogelijk ook een invloed op het vermogen van je huwelijkspartner. Wettelijk samenwonen is méér dan het invullen van een gezamenlijk fiscale aangifte; je wordt elkaars erfgenaam. Bij overlijden van je partner, erf je het vruchtgebruik over de gezinswoning. Bij elk van deze stappen moet je een bepaalde reflex maken: wat betekent dit voor mijn vermogen en dat van mijn gezin? Ga ik hier mee akkoord of wil ik hier nog wat aan sleutelen?

Successieplanning is niet enkel een kwestie van geld

Successieplanning is enkel weggelegd voor de grote vermogens? Klopt niet helemaal. Zo kan een schenking ook nut hebben bij mensen die één gezinswoning hebben. Of een schenking voor je loont, zal de notaris met jou bekijken. De notaris kan je een vergelijking maken en kan je evengoed adviseren om juist niet te schenken.

Conclusie: successieplanning gaat niet alleen over de verdeling van je vermogen. In veel gevallen gaat het ook om het organiseren van een bescherming. Aarzel niet om informatie te vragen bij een notaris.

Notaris.be