Vanaf 1 januari 2022 zal de risicotermijn voor niet-geregistreerde schenkingen in Wallonië verlengd worden tot vijf jaar. Dat is één van de maatregelen die de Waalse regering neemt in een decreet dat moet leiden tot een “eerlijkere belasting”. Deze geplande wijziging kan een belangrijke invloed hebben in het kader van een, al dan niet reeds uitgevoerde, vermogensplanning.

Risico bij niet-geregistreerde schenking

Wanneer er een schenking gebeurt, geeft dat in principe aanleiding tot het betalen van schenkbelasting. Indien de schenking gebeurt bij notariële akte zal dat sowieso het geval zijn, aangezien de akte verplicht te registreren is. Wanneer de schenking daarentegen niet bij notariële akte gebeurt en niet geregistreerd wordt, dan zal er geen schenkbelasting verschuldigd zijn. Denk hierbij aan een hand- of bankgift.

Bij zo’n niet-geregistreerde schenking moet men rekening houden met een risicotermijn. Het gaat om een bepaalde periode die de schenker moet overleven opdat er geen erfbelasting meer zou verschuldigd zijn. Sterft hij wel binnen die risicotermijn, dan zal er alsnog erfbelasting verschuldigd zijn op het geschonken vermogen.

In het Waalse gewest bedraagt deze risicotermijn drie jaar, net zoals in Vlaanderen. Artikel 7 van het Waalse wetboek successierechten bepaalt dat de (roerende) goederen waarover een overledene kosteloos heeft beschikt gedurende drie jaar vóór zijn overlijden worden geacht deel uit te maken van zijn nalatenschap indien er geen schenkbelasting werd betaald. Deze regel heeft dus tot gevolg dat een overlijden van de schenker binnen de risicotermijn aanleiding zal geven tot erfbelasting op het reeds geschonken vermogen in plaats van schenkbelasting. Aangezien de tarieven in de erfbelasting een stuk hoger liggen dan de schenkbelasting, kan dit nadelige gevolgen hebben. In Wallonië bedraagt het tarief voor een schenking van roerende goederen in rechte lijn 3,3% en aan anderen 5,5%, terwijl de erfbelasting progressieve tarieven kent die oplopen tot 30% in rechte lijn en zelfs tot 80% in geval van vererving door niet-familieleden. Ook in de andere gewesten is er een aanzienlijk verschil tussen beide tarieven.

Wat verandert er?

Het basisprincipe blijft behouden. Wanneer er een schenking gebeurt die niet aan schenkbelasting wordt onderworpen, moeten de partijen rekening houden met een risicotermijn. Het is die risicotermijn die de Waalse regering wil verhogen van drie naar vijf jaar. Met de verhoging van die termijn wil zij de mensen stimuleren om niet-geregistreerde schenkingen alsnog te registreren en schenkbelasting te betalen.

Wat zijn de gevolgen?

De risicotermijn van vijf jaar is van toepassing vanaf 1 januari 2022. Een niet-geregistreerde schenking die bijvoorbeeld op die dag plaatsvindt, zal pas vanaf 1 januari 2027 vrij van belasting zijn, terwijl dat voorheen al op 1 januari 2025 het geval zou geweest zijn. Zou dit een trend in alle gewesten kunnen worden? Wie weet, in andere landen is de periode om belastingvrij te schenken of om de tarieven opnieuw vanaf nul te laten starten vaak zelfs tien jaar. Onmogelijk lijkt het dus zeker niet.

De Waalse decreetgever zou deze nieuwe risicotermijn bovendien met terugwerkende kracht toepassen op niet-geregistreerde schenkingen vanaf 1 januari 2019. Dit betekent dat alle niet-geregistreerde schenkingen die vanaf die datum zijn gebeurd ten vroegste vanaf 1 januari 2024 vrij van belasting zullen zijn.

Wat met de andere gewesten?

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (artikel 7 Brussels wetboek successierechten) en in Vlaanderen (artikel 2.7.1.0.5, § 1 Vlaamse Codex Fiscaliteit) bedraagt de risicotermijn nog steeds drie jaar.

Hoewel er sprake was om de termijn ook in Vlaanderen te verlengen, heeft de Vlaamse minister van Financiën verklaard dat dit niet zou gebeuren, omdat de kaasroute op 15 december 2020 al is afgesloten. Hierdoor moeten ook in het buitenland verleden schenkingsakten in België geregistreerd worden, hetgeen automatisch aanleiding geeft tot schenkbelasting.

Aandacht voor uw planning

Aangezien de Waalse decreetgever het voornemen heeft om deze verhoogde risicoperiode toe te passen op niet-geregistreerde schenkingen vanaf 1 januari 2019, is het voor inwoners van Wallonië van belang de nodige aandacht te hebben voor eventuele hand-of bankgiften die zijn gebeurd vanaf die datum. Ook schenkingen die gebeurden voor een buitenlandse notaris in de periode tussen 1 januari 2019 en 15 december 2020 komen in het vizier. Wanneer de schenker zou overlijden vóór 1 januari 2024, dan zal er erfbelasting verschuldigd zijn. Indien het om een te verwachten overlijden gaat, kan een registratie in extremis, bijvoorbeeld op grond van een zorgvolmacht, een oplossing bieden. Dit zal de schenkbelasting opeisbaar maken, maar verhindert dat er alsnog erfbelasting zou verschuldigd zijn op het geschonken vermogen.

Het is ten slotte ook belangrijk om uw vermogensplanning steeds grondig te evalueren wanneer u een verhuis van het ene naar het andere gewest zou overwegen. Elk gewest bepaalt immers zijn eigen fiscale regels.

DELBOO