Samenwerkingsverband

Een confederatie of een statenbond is zelf geen Staat maar een samenwerkingsverband tussen meerdere soevereine en onafhankelijke staten die bij verdrag overeenkomen om bepaalde aangelegenheden, inzonderheid inzake buitenlands beleid, vrede en veiligheid, samen uit te oefenen. Mogelijke confederale organen hebben geen rechtstreekse band met de bevolking en kunnen aan de burgers van de verdragsstaten niet rechtstreeks rechten toekennen of plichten opleggen.

Verschil met een federatie of bondsstaat

De verschillen, reeds in de benaming, met een federale of een bondsstaat, vallen onmiddellijk op. Dan gaat het om één enkele soevereine Staat, waaraan een Grondwet ten grondslag ligt. Die Grondwet bevat een bevoegdheidsverdeling tussen de federale overheid en de deelentiteiten (deelstaten; bij ons de gemeenschappen en de gewesten). Binnen de aan de federale overheid toekomende bevoegdheden (die in de meeste federale staten door de federale Grondwet limitatief zijn toegewezen , maar die in België in hoofdzaak de niet-toegewezen of residuaire bevoegdheden omvatten) hebben de federale overheidsorganen beslissingsbevoegdheid ten aanzien van alle burgers van de federatie.

Overlevingskans?

Terwijl er vele federale staten zijn (verspreid over de diverse continenten, vaak om de identiteit en de rechten van minderheden te beschermen), waren en zijn er weinig confederaties. Want meestal zijn in een confederatie de banden tussen haar verdragsstaten te zwak (mede omwille van het wederzijdse vetorecht in de confederale organen en van het secessierecht) en verdwijnt zij . Of ook nog , maar eerder uitzonderlijk , zijn die banden daarentegen sterk en vormt een confederatie zich via een Grondwet om tot een federatie, zoals de voorbeelden van de VSA, Zwitserland en Duitsland aantonen.

Prof. dr. baron André Alen (em. buitengewoon hoogleraar KU Leuven)

Bekijk en lees hier meer over het confederalisme binnen de reeks “Onder Professoren” op Jubel.be .

In samenwerking met onderstaande partners: