De installatie van camera’s in uw huis, onderneming of organisatie is onderworpen aan hele reeks specifieke wetgeving en voorschriften. Rekening houdend met de sanctionering van inbreuken daarop, is het essentieel dat u daar in regel mee bent. In onderstaand artikel lichten we de camerawet toe die van toepassing is op bewakingscamera’s.

Camera’s zijn gemeen goed geworden.

Net zoals we gewend zijn geraakt om e-mails te versturen en altijd en overal bereikbaar te zijn, zijn we het evenzeer gewend geraakt om continu gefilmd te worden. Zodra u uw woning verlaat is de kans zeer reëel dat u ergens op een tape staat. Een beperkt deel van deze camera’s staan op publieke plaatsen en dienen om de openbare veiligheid te bewaken. Een veel groter deel wordt privaat geïnstalleerd en beheerd.

Een camera installeren is op zich geen moeilijke taak, maar indien u de wetgeving niet respecteert die daarop van toepassing is, riskeert u boetes en/of een schadevergoeding. Het is dan ook heel belangrijk dat u goed op de hoogte bent van de wettelijke verplichtingen die daaraan verbonden zijn.

In de eerste plaats is er de Belgische camerawet. Deze wet regelt enkel het gebruik van bewakingscamera’s.

Voorts is de privacywetgeving van toepassing omdat iedere beeltenis van een persoon een persoonsgegeven is.

Ten slotte bestaan er in sommige gevallen ook nog specifieke voorschriften. We denken hierbij aan cao nr. 68 die het beheer van camera’s op de werkvloer regelt en aan de Wet op het Politieambt die een wettelijk kader voorziet voor politiecamera’s.

In dit artikel gaan we dieper in op de camerawet. De privacywetgeving en de cao nr. 68 komen aan bod in een volgend artikel.

De camerawet

De camerawet is enkel van toepassing op bewakingscamera’s. Dit zijn camera’s die gebruikt worden met als doel misdrijven en overlast te voorkomen, vast te stellen of op te sporen. Indien een camera voor meerdere doeleinden wordt gebruikt dan moeten beide wetgevingen worden toegepast. Dit zal bv. het geval zijn voor een bewakingscamera die eveneens tot doel heeft om werk vanwege werknemers te controleren, in welk geval CAO nr. 68 ook dient te worden toegepast.

In principe moeten zowel particulieren als professionelen bij het installeren van camerabewaking aan de wet voldoen. Dit is echter niet het geval voor natuurlijke personen die binnen hun privéwoning een bewakingscamera plaatsen voor persoonlijke en huiselijke doeleinden.

De wet voorziet in eigen specifieke regels en voorschriften al naar gelang de plaats waar het bewakingssysteem wordt geïnstalleerd:

• Een niet-besloten plaats: bv. de openbare weg. Hier heeft enkel het gemeentebestuur de bevoegdheid om camera’s te installeren.
• Een besloten plaats toegankelijk voor publiek: dit zal bv. het geval zijn in een concertzaal, een winkel, cafés, enz.
• Een besloten plaats niet toegankelijk voor publiek: bv. een woning, een kantoorgebouw, enz.

Wanneer u beslist een camera te installeren, moet u rekening houden met de volgende praktische verplichtingen die de camerawet voorschrijft:

Voorafgaandelijke aangifteplicht

Vooreerst moet u uw intentie om bewakingscamera’s te installeren aangeven bij de politiediensten. Dit moet gebeuren vooraleer het systeem in werking wordt gesteld, via de website www.aangiftecamera.be.

Ook indien u vroeger reeds uw camera heeft aangegeven bij de Privacycommissie moet dit opnieuw gebeuren.

Navolgend moet de aangifte ieder jaar opnieuw worden gevalideerd. Up-to-date blijven is dan ook de boodschap.

Een pictogram voorzien

De meest opvallende verplichting is het feit dat u steeds aan de ingang van een bewaakte plaats door middel van een pictogram duidelijk moet aangeven dat een bewakingscamera aanwezig is.

Aangezien heimelijk gebruik van camera’s verboden wordt door de wetgeving, is het aanbrengen van dit pictogram essentieel. Iemand die een plaats betreedt waar duidelijk is aangegeven dat deze door camera’s bewaakt wordt, wordt geacht zijn voorafgaande toestemming met deze verwerking te hebben gegeven.

Dit betekent geenszins dat de camera’s zelf ook zichtbaar moeten zijn. Louter moet de bezoeker op de hoogte gesteld te zijn – door middel van het pictogram – van het feit dat hij gefilmd zal worden.

Een register van verwerkingsactiviteiten bijhouden

Sinds de wijziging van de wet in 2018 is de verwerkingsverantwoordelijke voor een bewakingssysteem eveneens verplicht om een register van beeldverwerkingsactiviteiten bij te houden. Hierin wordt pertinente informatie bijgehouden omtrent de bewakingssystemen en de verwerking van de gegevens die hierbij worden verzameld.

Zo onder meer moet dit register de volgende gegevens bevatten:

• De wettelijke basis voor de verwerking van gegevens.
• De beschrijving van het gebruikte systeem en camera’s.
• De categorieën van gefilmde personen en ontvangers.
• Wie toegang heeft hiertoe en hoe deze worden bekeken.

Dit register moet steeds ter beschikking worden gehouden van de Gegevensbeschermingsautoriteit. Evengoed kunnen de politiediensten hiertoe toegang vragen. Dit register zal in dit kader dus ook een onderdeel vormen van het gegevensverwerkingsbeleid van de onderneming of de organisatie.

Verdere regels

Naast bovenstaande drie essentiële praktische verplichtingen, voorziet de camerawet ook nog volgende belangrijke bepalingen:

• De beelden die met de bewakingscamera’s worden gemaakt, mogen in principe maximaal gedurende één maand bewaard worden (in specifieke gevallen kan dit drie maanden zijn).
• De betrokkenen hebben steeds een recht op toegang tot de beelden. Hiertoe is een eenvoudig verzoek tot de verwerkingsverantwoordelijke voldoende.
• De bewakingscamera’s mogen nooit de intimiteit van een persoon schenden, noch erop gericht zijn om religieuze, politieke, syndicale, en andere gevoelige persoonsgegevens te verkrijgen.

Wie is verantwoordelijk voor de naleving van de camerawet?

Dit is de persoon of onderneming die het doel en de middelen van de verwerking van de persoonsgegevens vaststelt. In de praktijk is dat de partij die de opdracht geeft tot de installatie van de camera’s.

Welke sanctie riskeert u?

De camerawet voorziet in strafrechtelijke boetes van 100 tot 10.000 euro voor de lichtere overtredingen en van 250 tot 20.000 euro voor de zwaardere inbreuken. Dat zijn onder meer gebrek aan toegang voor de betrokkenen en een inbreuk op het verbod om gevoelige gegevens te verwerken. Dit kan dus zwaar doorwegen.

In ons volgende artikel over de installatie van camera’s komen de privacywetgeving en de CAO nr. 68 aan bod.