Volgens Nationaal Drugscommissaris Ine Van Wymersch zou de screening van havenarbeiders meer doorgedreven mogen zijn dan nu het geval is. Momenteel moet een kandidaat-havenarbeider enkel een bewijs van goed gedrag en zeden kunnen voorleggen. Als het van de Drugscommissaris afhangt, moeten havenbedrijven in de toekomst toegang krijgen tot de gegevens van de fiscus. Die gegevens zouden hen toelaten om na te gaan of een werknemer in financiële moeilijkheden verkeert en om die reden makkelijker te beïnvloeden is door het drugsmilieu.

Het arbeidsrecht laat toe dat een kandidaat-werkgever een sollicitant vragen stelt over zijn privéleven. De voorwaarde is wel dat deze vragen relevant zijn wegens de aard van de functie en de uitoefeningsvoorwaarden. Zo mag aan een toekomstige woordvoerder van Kom-Op-Tegen-Kanker gevraagd worden of hij rookt.

Of de stand van de bankrekening voldoende relevant is om de job van de havenarbeider naar behoren te kunnen uitoefenen, is maar zeer de vraag. Maar aangenomen dat dit het geval is, doemt al snel een volgende hindernis op. Vermogen is één van die talrijke criteria uit de Discriminatiewet die verbiedt dat men op basis hiervan iemand ongelijk behandelt. Een ongelijke behandeling is enkel toelaatbaar indien dit een legitiem doel dient en de hiervoor ingezette maatregelen passend en noodzakelijk zijn. Het contentieux over deze discriminatiegrond is schaars. Het bekendste voorbeeld is allicht de veroordeling die een verhuurder in 2015 opliep omdat hij zijn woning enkel wilde verhuren aan huurders die een arbeidsovereenkomst van onbepaalde duur konden voorleggen en daarenboven over een inkomen beschikten van 2.000 euro. Waar de rechtbank de verhuurder nog kon volgen in het doel van de maatregel – een maximale zekerheid inbouwen op de betaling van de huurprijs – was dit niet het geval voor het passend en noodzakelijk karakter ervan. Het bij voorbaat uitsluiten van een hele categorie van kandidaat-huurders, schoot het doel voorbij.

Zou de weigering van een kandidaat-havenarbeider omwille van de schuldenlast die hij meetorst, niet eenzelfde lot beschoren zijn ? Wie durft volhouden dat kandidaten met loonbeslag niet geschikt zijn voor een job als dokwerker ? En zelfs als men fijnmaziger te werk zou gaan, welke schulden leveren een bezwaar op en vanaf welk bedrag ? Ten slotte: wat zal de impact zijn op de arbeidsovereenkomst van schulden die worden aangegaan tijdens de duur van de tewerkstelling ?

De bedragen die het drugsmilieu over heeft om haar hand- en spandiensten te verstrekken, doen niet enkel armlastige havenarbeiders duizelen. Ook douaniers, planners, chauffeurs,… gaan voor de bijl. Geldzucht ligt hiervoor aan de basis en die eigenschap komt voor in alle lagen van de bevolking. De uitwisseling van gegevens tussen havenbedrijf en fiscus over het vermogen van de (kandidaat-)havenarbeider mist dan ook pertinentie. We mogen geen rode lijnen overschrijden om witte te bestrijden.

Steven Renette, Mploy