Onderstaand artikel van Jeff Keustermans – Advocaat balie Brussel en New York verscheen eerder in Tijdschrift Notarieel Management, nr. 2021/3. Interesse in het volledige nummer? Raadpleeg de abonnementsvoorwaarden!

Dat is de heldere conclusie van een uitgebreide studie recent bekendgemaakt door onderzoeksbureau Gallup. Uit onderzoek blijkt dat getalenteerde medewerkers vlot van werk veranderen naar plaatsen die (1) passen bij hun eigen levensvisie en (2) op een authentieke manier begaan zijn met hun welzijn. Bij alle leeftijden staat de zorg voor het welzijn van medewerkers in de top drie van de selectiecriteria, maar bij millennials en Generatie-Z staat die bekommernis met stip op 1 (naast onder meer diversiteit, inclusie en ethiek). Medewerkers verlangen geen lippendienst van de organisatie waar ze actief zijn, maar een écht commitment naar hun welzijn.

Specifiek in de juridische sector duiken dezelfde fenomenen op. Uit recent onderzoek van de International Bar Association blijkt dat praktiserende juristen (over diverse juridische beroepen heen) in het algemeen hun welzijn 51 op 100 geven. Dat cijfer is alarmerend, nu de doorsnee bevolking (vaak in moeilijkere materiële omstandigheden) een score haalt van 75 op 100. Jonge juristen en vrouwelijke juristen, alsook etnische minderheden, scoren nog lager. Met elkaar strijdige verplichtingen, lange werkuren, onrealistische deadlines, de onmogelijkheid om vrijaf te nemen, het niet zelf controleren van de hoeveelheid werk en het ontbreken van duidelijke feedback voeren de lijst van oorzaken aan. Dat is in lijn met algemene principes die stellen dat autonomie, betrokkenheid en competentie belangrijke componenten zijn van een gevoel van welzijn en geluk.

Volgens het Gallup-onderzoek uit 2021 kan een organisatie meer aantrekkelijk worden voor topmedewerkers door de ‘work culture’ te verbeteren. Dat vergt inzetten op de manier waarop het werk gebeurt en op de kwaliteit van de dagelijkse ervaringen van de medewerkers. Essentieel daarbij zijn, volgens de studie, dat er een goede work-life integratie en reële doorgroeimogelijkheden (daarom niet noodzakelijk promotie) bestaan, en dat de vergoeding voor het geleverde werk als fair ervaren wordt. Het welzijn [G1] van medewerkers hangt niet af van een of twee elementen, doch vergt een totaalaanpak op diverse domeinen die dan leiden tot een algemeen welzijn. De Gallup-studie biedt daarover verdere inzichten.

Volgens de International Bar Association bestaat er in de juridische sector een grote discrepantie tussen de inspanningen die organisaties denken te leveren en wat de medewerkers daar daadwerkelijk van ervaren op het vlak van hun eigen welzijn. Een belangrijk element bij juristen is het grote gebrek aan openheid. Er kleeft een enorm stigma aan zorgen voor en praten over welzijn. Alsof juristen geen mensen zouden zijn. De International Bar Association wijst bovendien op een essentieel probleem voor de uitstraling van de juridische sector naar het grote publiek wanneer het erg lage welzijn leidt tot gebruik van alcohol en andere drugs en te lage prestaties ingevolge te hoge druk. Anno 2021 is het essentieel om als jurist te beschikken over de modernste technieken en inzichten om comfortabel en efficiënt te presteren en te leven. Anders zijn onze cliënten, naast wijzelf, de dupe.

Precies omwille van het stigma dat in juridische beroepen kleeft aan praten over en zorgen voor welzijn overstijgt welzijn de individuele situatie van de juristen. Het is essentieel dat kantoren en organisaties welzijn hoger op de agenda plaatsen. Het besef dient door te dringen dat een beroepsgroep in goede conditie de groei van de organisatie en de sector aanzwengelt. Achor Shawn (Harvard) beschrijft in zijn boek ‘The Happiness Advantage’ dat gelukkige mensen ook beter presteren. Inzetten op welzijn is dus altijd een win-win. Dat inzicht hangt immers samen met de door de jongere generatie gewenste sociale verantwoordelijkheid en de vereiste dat een onderneming ‘sustainable’ is en dus op geen enkele manier roofbouw pleegt. Oudere juristen [G2] kunnen daarbij volgens de International Bar Association een krachtige rol spelen: het stigma vermindert als zij het aandurven over welzijn te spreken en initiatieven inzake welzijn op de rails te zetten en te promoten. Dat is een eerste vereiste om vooruitgang te kunnen boeken.

Welzijn van het hele team is ook essentieel voor een goede dienstverlening. Niet alleen blijven op die manier de toptalenten aan boord en neemt het verloop af, maar welzijn is ook een belangrijke bouwsteen voor kwalitatieve dienstverlening.

Niet voor niets heeft de International Organization for Standardization (ISO) enkele weken geleden de ISO norm 45003 uitgevaardigd. In een in detail uitgewerkt document wordt sturing gegeven voor het management van psychologische risico’s en het promoten van welzijn op het werk, als onderdeel van een gezondheids- en veiligheidssysteem. Een organisatie die zich gedraagt als voorzichtige huisvader kan niet langer opzij kijken en doen alsof juristen machines zijn die eindeloos optimaal kunnen presteren in tijden die voortdurend veeleisender worden.

Jeff Keustermans, Advocaat balie Brussel en New York

Lid van de Commissie Welzijn van de Orde van Vlaamse Balies

Hoofdtrainer SERVO Helder Groeien