Natuurlijk zie ik de voordelen van AI. Generatieve AI is geweldig in wat het kan doen, en ik maak er dagelijks gebruik van. Het heeft mijn leven veranderd door me te helpen bij het nalezen van teksten, het samenvatten van documenten en het opstellen van e-mails. En het wordt alleen maar indrukwekkender. Ik ben er ook enorm geïnteresseerd in. Vorig jaar volgde ik nog Googles uitgebreide cursus over AI en machine learning, en intussen heb ik al veel boeken over het onderwerp gelezen. De evolutie die we hebben doorgemaakt en de revolutie die nog voor de deur staat, zijn gigantisch en ik kijk ernaar uit. Verandering moet je omarmen.
Tegenwoordig wordt er door ondernemers, visionairen en opiniemakers intussen wel gretig aangestipt dat u en ik – zogenaamde knowledgeworkers – zeker hun job zouden verliezen. Pas allemaal op, want AI komt eraan. Wel, ik geloof dat niet. Al moet ik die stelling al meteen nuanceren, want natuurlijk zal de arbeidsmarkt de komende jaren sterk veranderen door AI. En ja, het is zeker dat bepaalde mensen hun job zullen verliezen dóór AI. Maar er zullen ook jobs bijkomen.
Waar ik moeite mee heb, is de toekomstvisie van sommigen waarin we allemaal worden vervangen door machines en kunstmatige intelligentie
Waar ik tegenwoordig echter moeite mee heb, is het meegaan in de toekomstvisies van sommigen waarin we allemaal worden vervangen door machines en kunstmatige intelligentie. Waarom ik dat niet geloof? We’re human after all. Laat ons dat eens toepassen op enkele juridische beroepen en AI.
Ik had laatst een gesprek met een zakelijk contact van me en die stelde duidelijk: “Advocaten en rechters zijn toch de eerste beroepen die je kan vervangen door AI. Je uploadt een case, wetgeving, rechtspraak en voilà: de veroordeling komt uit de machine gerold.”
Onzin vind ik dat en ik heb hem dat ook aangegeven. Net omdat juridisch werk vaak menselijk werk is. Een advocaat, een rechter en notaris zijn sociale werkers. Dat wordt te weinig benadrukt.
In de rechtssociologie en rechtspsychologie wordt gewag gemaakt van het feit dat een veroordeling of een vonnis of arrest tout court, ook andere functies hebben dan louter de vergeldende of herstellende functie. Naar de rechter trekken heeft voor partijen ook een helende functie. Het feit dat ze hun verhaal kunnen doen, dat er naar hen geluisterd wordt, is minstens even belangrijk.
Daarnaast wordt er steeds meer ingezet op bemiddeling tussen partijen in ons rechtssysteem. En als er nu één ding is dat vooral menselijke en empathische kwaliteiten vereist, dan is het wel bemiddelen.
Bovendien zou een AI-rechter het al snel knap lastig krijgen. Want stel nu dat de computer een schadevergoeding moet bepalen voor emotionele schade… Het effect van identiek dezelfde schade is bij iedereen anders op emotioneel niveau. Hoe zal het AI-model daar over moeten oordelen?
Of stel nu dat die rechter moet gaan beoordelen of de dader van een bepaald misdrijf schuldinzicht heeft…. Dat is wel erg moeilijk af te leiden zonder ook de menselijke kant van het verhaal mee te nemen.
Stel dat je het niet eens bent met een bepaalde eindbeslissing, ga je dan in beroep tegen de machine? En welk AI-model moet dan zeggen dat het andere AI-model gelijk of ongelijk heeft?
Vergeet bovendien niet dat AI – en zeker generatieve AI – absoluut ook niet feilloos is. Akkoord, de mens is dat evenmin. Maar experten hebben bijvoorbeeld al zorgen geuit over biases die in de denkpatronen van sommige AI-modellen te vinden zijn. Soms komt er uit AI ook gewoon verzonnen informatie gerold of heeft het systeem vragen niet goed opgevat. Aanvaarden we dan een klein, doch niet te vergeten, aantal valse vonnissen en arresten? Bovendien: stel dat je het niet eens bent met een bepaalde eindbeslissing, ga je dan in beroep tegen de machine? En welk AI-model moet dan zeggen dat het andere AI-model gelijk of ongelijk heeft?
Een laatste voorbeeldje: zullen we het menselijk gezien aanvaarden dat Chat GPT het testament van grootmoeder zaliger voorleest? Of willen we daar toch een greintje gevoel bemerken, of medeleven.
Zullen de juridische beroepen vervangen worden door AI? Ik ben absoluut overtuigd van niet. Wel zullen deze beroepen sterk veranderen. Daar moet een hedendaagse rechtenstudie op kunnen inspelen. Rechtenfaculteiten zijn het aan de juristen van de toekomst verplicht om hun te leren omgaan met AI in juridische context. Leer rechtenstudenten bijvoorbeeld werken met Jurimesh en soortgelijke software. Daarnaast moet een rechtenstudie die inspeelt op de toekomstige noden van de juridische sector, ook voldoende aandacht besteden aan de menselijke kanten van de job. Dat facet wordt immers almaar belangrijker.
0 reacties