Een bijdrage over de beweegredenen, valkuilen en vooral uitdagingen die gepaard gaan met de opstart van een eigen kantoor, vanuit het perspectief van een (nog jonge) strafpleiter aan de balie van Antwerpen.

Pas een master in de rechten op zak … Een stagiair of medewerker bij een (middel)groot kantoor … Of sinds jaar en dag de trouwe rechterhand van de patron … Eenieder droomt wel eens van het uitbouwen van een eigen advocatenkantoor. Te meer wanneer bepaalde gebruiken van het kantoor, de stijl van de leermeester of de ondertussen antieke kantoorstructuur soms botsen met de jouwe. Als jonge advocaat ga je graag zelf het gesprek aan met de rechtzoekende of wil je af van de oude gebruiken waarbij brieven en conclusies nog per post worden toegestuurd, en dan borrelt de gedachte aan een eigen kantoor automatisch op.

Nu ook de hoven en rechtbanken ten langen leste hun digitalisering uitrollen, zijn de jongere advocaten misschien wel aan zet in hun vlotte omgang met DPA, e-deposit, digitale inzages of briefwisselingen die eenvoudigweg per mail kunnen verlopen. Maar is er hierdoor ook sprake van een concurrentieel voordeel ten aanzien van de iets oudere generaties?

Nieuwe communicatievormen: een eerste valkuil?

Zo drukt ook de cliënt steeds meer zijn digitale stempel op uw kantoor, waar zelfs e-mails lijken te worden vervangen door een kwiek WhatsAppberichtje.

In het strafrecht, waar – gelet op de soms hevige concurrentie – snelheid mijns inziens steeds belangrijker lijkt te worden, schuilt hier alvast een eerste mogelijke uitdaging. Van een eenvoudige WhatsApp om een dagvaarding door te sturen, gaat het soms tot oeverloze gesprekken waarbij men ook buiten de kantooruren verwacht een gedegen, kwalitatief advies te horen. Dergelijke communicatie verstoort niet in het minst de gemoedsrust, maar zou bovendien ook op een onbewaakt moment kunnen leiden tot een “slip of the tongue” die het beroepsgeheim in gevaar brengt.

Het is als beginnend advocaat moeilijk om tegen de potentieel nieuwe cliënt die zich in de avonduren aandient, onmiddellijk te verwijzen naar de gebruikelijke kantooruren.

Familie, vrienden, mogelijk zelfs medeverdachten in een strafdossier, proberen hierbij te allen tijde te weten hoe het de cliënt vergaat, dan wel wat de stand van zaken is in het nochtans geheime strafonderzoek. Aangezien strafpleiters vele uren slijten op de rechtbanken, gevangenissen of in politiekantoren, dringt het zich bovendien vaak op om mobiel bereikbaar te zijn en dus is het stilaan gewoonterecht dat het gsm-nummer van de advocaat circuleert onder cliënten en hun families.

Het is dan ook als beginnend advocaat moeilijk om tegen de potentieel nieuwe cliënt die zich in de avonduren aandient, onmiddellijk te verwijzen naar de gebruikelijke kantooruren.

In een verdergaand stadium dringt zich binnen die digiwapenwedloop ook de vraag op of een jonge strafpleiter de communicatievormen zoals Signal, Wickr en consoorten mag en kàn gebruiken? Die media zijn even gecrypteerd als WhatsApp, maar gaan steevast gepaard met een motie van wantrouwen door politiediensten. Zo kan een mogelijke medeverdachte of kompaan zonder zichzelf te identificeren ook advocaten benaderen in diens fishing expedition naar meer informatie in een groter, strategisch dossier.

Niet eens zo lang geleden werden via het (ondertussen crimineel geacht) SKY ECC-medium verschillende (jonge) advocaten vervolgd voor hun twijfelachtige communicatie binnen een gesloten medium.

Een jonge (strafrecht)advocaat lijkt zich dan ook best te allen tijde te behoeden voor de digitaal gevoerde communicatie(partner) via diens mobieltje. Zowel het stipt aangeven van wat de kantooruren zijn om de privésfeer en ontspanning die een advocaat toch ook wel verdient, te beschermen, als ook het bewust omspringen met de communicatiekanalen en diens bestemmelingen, zijn in eerste instantie van levensbelang voor het welslagen van de jongebalieondernemer.

Hoe zet ik mezelf als jonge ondernemer in de verf, een tweede uitdaging?

Help, ik start een eigen kantoor! De start gaat doorgaans gepaard met de nodige administratie: goedkeuring van de Orde bij de Balie, het strikken van een knappe kantoorruimte, het uitbouwen van een eigen website en vooral het genereren van eigen cliënteel en inkomsten: het zijn de (on)overkomelijke uitdagingen die vergelijkbaar zijn met die van een start-up.

Ook hier zal het niet verbazen dat de rechtzoekende steeds vaker via internet op zoek gaat naar de juiste man of vrouw aan de balie, en dus is actueel en relevant blijven op zoekmachines als Google een must.

Eerst en vooral siert het de jonge advocaat, al dan niet met een flinke bagage en de nodige ervaring op de teller, om het ondernemersgevoel te laten zegevieren en de stap te zetten naar een eigen kantoor.

Vervolgens lijkt het zaak om via de nodige publiciteit nieuw cliënteel of nieuwe dossiers aan te trekken. Ook hier zal het niet verbazen dat de rechtzoekende steeds vaker via internet op zoek gaat naar de juiste man of vrouw aan de balie, en dus is actueel en relevant blijven op zoekmachines als Google een must. Via zogenaamde ‘SEO’ kan het verschil worden gemaakt en krijgt jouw nieuw kantoor een aanzien binnen de brede waaier aan kantoren die zich (spontaan of via advertising) aanbieden op het wereldwijde web. Het ontwikkelen van een unieke huisstijl, visitekaartjes en moderne website zijn tegenwoordig een must als jonge entrepreneur, maar veelal ook als beginnend advocatenkantoor. Blijf hierbij professioneel en vermijd dat jouw persoonlijke Instagram- of Facebookpagina een trekpleister voor cliënteel wordt. Bovendien is het afficheren van duidelijke consultatiemomenten een laatste handige tip om je op die ene geruisloze namiddag compleet in te graven in een juridisch vraagstuk dat even was blijven liggen.

Netwerk(en): – bij gebreke waaraan – een derde uitdaging?

Eigen ervaringen leren mij bovendien de onmiskenbare kracht van een goede omgeving, die gepaard gaat met het uitbouwen van een vertrouwd netwerk. Jonge starters zullen veelal en niet in het minst de jacht openen op zakenrelaties, verzekeraars, mediabekendheid of een ‘goede naam’ bij enkele vooraanstaande contacten.

Echter, de balie leert ons dat fijne contacten met confraters of het zich linken aan andere jonge starters binnen de advocatuur, heel wat voordelen kunnen opleveren. Het lijkt mij onmiskenbaar noodzakelijk om een goed contact te onderhouden met meer ervaren confraters, die zich in de meeste gevallen ook schikkelijk opstellen voor adviesvragen. Eens je zelf de strategie in een dossier dient uit te stippelen, of een niet-alledaagse procedure wenst in te stellen, zijn zij vaak de redder in nood of de persoon die een duwtje in de rug durven geven. Sterker nog, het valt op dat bij een belangenconflict of vervanging vaak de voorkeur wordt gegeven aan de nieuwe ster aan de balie die moedig de vleugels tracht uit te slaan.

Bovendien merk ik zelf een groot enthousiasme binnen vele recent gestarte (eenmans)kantoren, telkens door jonge advocaten, die elkaar door dik en dun lijken te steunen, en als het ware professionele friends with benefits worden.

Persoonlijk meen ik dat engagementen binnen de balie zoals vrijwilliger bij het Bureau Juridische Bijstand, mandaten bij de Orde of een tomeloze inzet voor de Jonge Balie of Conferentie bij de balie (in mijn geval de Conferentie van de balie Antwerpen) daarbij een uitgelezen kans bieden om confraters en hun ervaringen te leren kennen, ook binnen andere domeinen dan het mogelijke specialisatiedomein waarbinnen de jonge entrepreneur aan de slag gaat. Daarnaast leert men door de deelname aan bijvoorbeeld conferentieactiviteiten dat bepaalde gebruiken en tradities (en soms ook confraters) al honderd jaar bestaan. Een onontbeerlijke troef in de hand van menig starter en een netwerk dat zich niet op LinkedIn laat samenstellen.

Het verwerven van een inkomen: overschakelen naar een ‘conceptstore’?

Naast publiciteit via het netwerk en bekendheid aan de balie, blijft de rode draad binnen onze start-up natuurlijk het financiële plaatje. Het lijkt voor beginnende advocaten dankzij de digitalisering maar ook dankzij het ‘Salduz’-systeem iets eenvoudiger dan vroeger om zelf een kantoor uit te bouwen.

Hoewel de potentiële dossiers en nieuwe cliënten zich hierbij aandienen per telefoon, is het (bij het uitblijven van een gedegen provisionering door de cliënt) lang wachten op de vergoeding van prestaties via het BJB. De late uitbetaling staat in schril contrast met de kantoorhuur of drukwerkfactuur, die niet op zich laat wachten. Het huidige nijpende probleem voor de jonge starters wordt door een bijdrage van Mr. Jan de Lien belicht in zijn bijdrage “Tweedelijnsbijstand onder druk” en kan bij dezen volledig worden bijgetreden.

Het lijkt mijns inziens dan ook zaak om zorgvuldig en vakkundig om te springen met de bijstand die wordt verleend bij een onverwachte vraag tot bijstand bij verhoor. Deels moet de entrepreneur zichzelf weten te verkopen in de vorm van een adequate bijstand op het moment zelf, maar anderzijds moet hij zich bekwamen als stabiele raadgever aan familieleden die soms in paniek verkeren en een spervuur aan vragen in zijn richting uitsturen. Maar al te vaak gaat men ervan uit dat de advocaat vervolgens het volledige dossier in het kader van een tweedelijnsbijstand zal voortzetten, hoewel hun financiële situatie misschien een betalende bijstand toelaat …

Het uitbouwen van een eigen kantoor blijkt de afgelopen maanden dan ook een succesvol opkomend fenomeen, sinds veel jonge wolven de sprong waagden naar volledige autonomie

Mijn eigen kantoor? Doen!

Hoewel het noodzakelijk lijkt om je als jonge entrepreneur te bekwamen in de vorm van een soort ‘conceptstore’ waarbij voluit voor ‘de niche’ wordt gekozen en dus de nodige mate van specialisatie in een specifiek rechtsdomein aan de dag wordt gelegd, weegt dat absoluut op tegen de voldoening van het helpen van JOUW cliënteel. Soms lijkt het voor potentieel cliënteel logischer dat hiervoor “een” degelijke vergoeding wordt betaald aan de raadsman zodat met de nodige tijd en middelen aan de procedure kan worden voortgewerkt. Een zeer gekende assisenpleiter aan de balie gaf mij ooit de raad om van bij het begin van de carrière enkel de kersen van de strafrechttaart te pikken, om een behoud op lange termijn te garanderen. Het lijkt mij dan ook – wat betreft het strafrecht – soms beter om selectief te werk te gaan, met de nodige strengheid een eerste consult aan te bieden, en niet zozeer van het principe “massa is kassa” uit te gaan.

Het uitbouwen van een eigen kantoor blijkt de afgelopen maanden dan ook een succesvol opkomend fenomeen, sinds veel jonge wolven de sprong waagden naar volledige autonomie.

Eenieder die die stap zet, blinkt ondertussen uit in het brengen van een eigen merk, beproeft een stijl die gegoten zit als een kleedje, zet een knappe websitekop up-front en snijdt op intelligente wijze zijn/haar niche aan: een absolute meerwaarde in het justitiële landschap.

Als recept brengt men een gespecialiseerde benadering en brandende ambitie naar voren die door vele rechtzoekenden wordt gesmaakt. Daarnaast zorgen zij tevens voor een absolute meerwaarde aan de balie door het wijd opentrekken van de bijna vastgeroeste balie-entiteiten naar een versnipperd, concurrentieel en wijder spectrum van specialisten, elk in zijn/haar branche. Voor elk van hen geldt het principe “hard work pays off” nu echt!

Niet alleen een “strategisch marketingplan” maar ook het vooraf bepalen van de eigen doelstellingen en richtlijnen, zijn alvast de essentials om op duurzame wijze de eigen onderneming in de markt te plaatsen. Voordelig daarbij is dat de eigenheid en professionaliteit van een starter gerust mogen primeren, om bijgevolg elke werkdag met grootse voldoening te kunnen neerleggen. Kortom, het starten van een eigen kantoor gaat gepaard met de nodige uitdagingen en risico’s, maar het verwezenlijken van een succesvol kantoor ligt voor elkeen binnen handbereik.

Brecht Pype –advocaat Strafrecht en Verkeersrecht, balie van Antwerpen – oprichter BP LEGAL