Misschien bent u een fan van het leger of van het koningshuis en dan zit u allicht ieder jaar op de nationale feestdag voor uw televisiescherm en kijkt u naar het militair défilé. Er blijken een heleboel fans te zijn, want de uitzending begint ruim op voorhand. De VRT-journalist wordt zelfs bijgestaan door drie experts (een legerofficier, een woordvoerder van de politie en een professor emeritus in zijn hoedanigheid van royalty watcher). U krijgt van iedere beweging op het scherm het kleinste detail uitgelegd, van het gewicht van de berenmutsen van de Koninklijke Escorte tot de functie van de kinderen van de vaandeldrager van het défilé. De vier commentatoren beperken zich niet tot hun vakdomein en dus wordt er ook commentaar gegeven bij de jurk van de koningin (van couturier Nathan, zo kon worden vernomen).

Wanneer de Koning uit de wagen stapt op weg naar de tribune, wordt hij opgewacht door de vertegenwoordigers van de natie. De militairen worden door de experten nog herkend. De talrijke ministers van de vele regeringen in ons land herkennen blijkt ook voor de VRT-journalist Peter Verlinden een wat heikele kwestie. Maar wanneer de Koning ook de vertegenwoordigers van de rechterlijke macht groet, gaat hij (en met hem alle andere experts) volledig de mist in. Terwijl de Koning Jean Spreutels (eerste voorzitter Grondwettelijk Hof) groet heeft de VRT-journalist het over Jean de Codt (eerste voorzitter bij het Hof van Cassatie). De journalist meent ook Etienne De Groot te zien, maar die is nergens te bespeuren. Dat is ook niet verwonderlijk, nu hij als eerste voorzitter van het Grondwettelijk Hof enkele maanden geleden op emeritaat ging en als Nederlandstalige eerste voorzitter werd opgevolgd door André Alen. Die laatste stond dan ook netjes op zijn protocollaire plaats, maar werd door de journalist van de openbare omroep niet herkend. Op de beelden was ook te zien dat de procureur-generaal van het Hof van Cassatie Dirk Thijs er enigszins gehandicapt bijstond met een rechterarm in het gips, maar dat feit bleek toch van minder belang dan de jurk van Mathilde. Overigens zijn er sterke met elkaar overeenstemmende vermoedens dat Dirk Thijs door de journalist niet werd herkend. Uiteraard konden ook de twee eerste voorzitters van de Raad van State op weinig belangstelling rekenen van de commentatoren, die natuurlijk ook geen enkele inspanning deden om pakweg uit te leggen waarom ons land 2 eerste voorzitters heeft bij het Grondwettelijk Hof en de Raad van State, maar slechts één bij het Hof van Cassatie.

Een militair défilé is uit de aard zelf een ritueel dat bol staat van de symboliek. De aanwezigheid van de hoogste magistraten had kunnen worden geduid, maar blijkbaar verkiest de openbare omroep te spreken over faits divers. Dat is natuurlijk een journalistieke keuze, maar niet eens “de gestelde lichamen” kennen aan wie de Koning handjes schudt lijkt eerder op een professionele fout van de journalist, zeker als hij vertrekt van een protocollijst van vorig jaar. Voor zover geweten kreeg de journalist geen reprimande, kwam er ook geen rechtzetting of verontschuldiging en gebeurde er verder niets.

Het zegt natuurlijk iets over de maatschappelijke aandacht die magistraten krijgen. Ze schuwen vaak de media en kiezen voor de luwte, waar het misschien gemakkelijker is om de onafhankelijkheid te bewaren. Maar het zorgt er ook voor dat justitie nooit de positieve aandacht krijgt die ze verdient. Naar aanleiding van het defilé werden allerhande verhalen verteld die het leger, de politiek en het koningshuis een menselijk gelaat geven. Alleen over die rechters werd er niets gezegd. Onbekend is onbemind. Niet dat het geweldig maatschappelijk relevant is om te weten wat er precies aan de hand is met de rechterarm van de procureur-generaal en het is nu ook niet van levensbelang om te weten waarom het Grondwettelijk Hof protocollair voorgaat op het Hof van Cassatie, maar het had een aanleiding kunnen zijn om de instellingen te belichten en er iets over te laten vertellen. De VRT-journalist moet eerst natuurlijk gevoederd worden. Een korte persbriefing zou al wonderen kunnen doen. Of moet er dan eerst een bevoegdheidsincident worden beslecht om te weten wie hiertoe het initiatief mag nemen? En voor de critici: ja, het is belangrijk. Als de hoogste magistraten daar in de blakende zon op één rij braafjes wachten tot de Koning voorbijkomt, is het van maatschappelijk belang en verdient het om ook voor het brede publiek te worden gekaderd. Er moet daarvoor niet gerekend worden op de VRT, dus zal iemand binnen de rechterlijke macht het zelf moeten doen.

Hugo LAMON

Mr. Hugo LAMON is advocaat aan de balie Limburg en bestuurder en woordvoerder van de Orde van Vlaamse Balies. Iedere woensdag maakt hij op Jubel een beschouwing over justitie.

Lees hier alle artikels van ‘LAMON op woensdag’.